توسعه به مفهوم اسلامی پدیده ای ذوابعاد است

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از مهر، نشست «نسبت اسلام و توسعه از منظر پنج متفکر اسلامی» روز گذشته ۱۰ تیرماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

غلامرضا مصباحی مقدم در این میزگرد با بیان اینکه توسعه به مفهوم اسلامی یک پدیده ذوابعاد است، گفت: توسعه هم بعد مادی، هم معنوی و هم اخلاقی و عاطفی و… دارد. از این جهت اگر بخواهیم نسبت اسلام و توسعه را بدانیم باید توجه کرد آنچه از متون اسلامی برمی آید یک جامعیت در توسعه است.

وی ادامه داد: در جامعیت توسعه در اسلام مسئله رابطه توسعه با علم مهم است. دست یافتن به توسعه بدون اتکا به علم بی معناست. ما چهارهزار روایت در مورد ارزش علم و عالم و… داریم و ضرورت دانش بنیان کردن جامعه و اقتصاد وجود دارد.

وی افزود: نکته دیگر رابطه توسعه با عدالت است. در غرب می گفتند در مراحل اولیه دستیابی به توسعه باید عدالت را کنار بگذاریم. اما آنچه ما معتقدیم ترکیب توسعه و عدالت است. ما از عدالت بسیار فاصله گرفته ایم و متاسفانه اشرافیت غلبه کرده است.

مصباحی مقدم گفت: نکته بعد توسعه و معنویت است. توسعه غربی، توسعه فاقد معنویت است. معنویت مراد ما غیر از معنویت آنهاست. لذا ترکیب توسعه با معنویت و اخلاق ضرورت دارد.

وی ادامه داد: نکته بعدی توسعه فراگیر است نه توسعه فقرگرا. امکانات کشور ما برای دستیابی به توسعه یا همان پیشرفت بسیار زیاد است. ایران ظرفیت این را دارد که سیصد میلیون نفر جمعیت را غذا دهد. ما در کشور اتلاف انرژی بسیاری داریم در صورتی که ما می توانیم از انرژی به توسعه برسیم.

وی افزود: موانعی که ما در مسیر توسعه داریم، استفاده از الگوهای وارداتی است. ما در طول سال های مختلف گرایش به چپ و راست داشتیم. نبود عزم ملی و اقدام جهادی و سوء مدیریت هم از دیگر موانع مسیر توسعه بوده است.

مصباحی مقدم در پاسخ به این سوال که چه زمانی باید از دوگانه مکتب و علم خارج شویم؟ گفت: شهید صدر می گوید آنچه در کتابش تحت عنوان اقتصاد اسلامی مطرح می کند علم نیست. ما می توانیم با الهام از اقتصاد اسلامی تحولی در علم به وجود بیاوریم. او راهکاری ارائه می کنند که دانشمندان به اقتصاد از منظر اسلامی نگاه کنند.

وی افزود: شهید صدر می گوید علم در کشورهای سرمایه داری بر بستر مکتب شکل گرفته ولی اگر بستر جامعه اسلامی شکل بگیرد ما از آن بستر می توانیم به اقتصاد اسلامی دست یابیم.

وی ادامه داد: رفتارهای انسانی است که موضوع متفکر اقتصادی است. رفتارهای جامعه اسلامی وقتی بر مبنای اسلام شکل گرفت می تواند موضوع دانشمند باشد و مورد بررسی دانشمند اسلامی قرار بگیرد.

مصباحی مقدم اظهار داشت: شهید صدر می گفت فرض کنیم جامعه اسلامی تشخص پیدا کرده و بر اساس این فرض ببینیم اقتصاد چگونه محقق می شود.

وی ادامه داد: شهید صدر راه علم اقتصاد را نشان می دهد. علم اقتصاد می تواند در بستری شکل بگیرد که آن بستر جامعه اسلامی است. این مسئله به این معنی نیست که ما علم اقتصاد کاملاً متفاوتی خواهیم داشت بلکه ما از ابزارها استفاده خواهیم کرد.

یدالله دادگر در ادامه این میزگرد گفت: برای حرکت توسعه تئوری و سیاست گذاری و برنامه نیاز است اما نهادها و عوامل مکمل هم نیاز است. فضای فرهنگی عقلانی سالم اگر در جامعه باشد، توسعه خیلی می تواند جلو برود. سیستم حقوقی سالم و به دور از فساد نیز خیلی در توسعه نقش دارد.

وی ادامه داد: آیت الله صدر بیشترین تلاش را اقتصاد اسلامی داشت. ایشان معتقد بود نباید انتظار داشته باشیم علم اقتصاد اسلامی تولید شود بلکه ما نیازمند یک انقلاب هستیم. ایشان می فرماید اقتصاد مانند فیزیک است و هیچ ارتباطی با شریعت از این منظر ندارد ولی قواعد و نهادها را اسلام می سازد. آن نهادها در کنار علم اقتصاد امروزی بیشترین تاثیر را خواهد داشت. لذا اسلام نقش هدایت گر دارد.

وی افزود: تئوری های توسعه بر اساس محصولاتش معیارهایی دارد که رفاه مورد ارزیابی قرار گیرد. مرحوم بهشتی بحث جالبی دارد که این سوال را مطرح می کند که اسلام می خواهد پوسته را حفظ کند یا هسته را؟ می خواهد حکومت را حفظ کند یا یک محتوا و روح شریعت را؟ بر اساس آن تشخیص می داد که آیا لازم است ما علم جدیدی برای اقتصاد بیاوریم یا نه.

انتهای پیام/