تفسیر به رأی در مواجهه با دین، به مثابه نگرش منافقانه است

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از شبستان، حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی حسنی، عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در پاسخ به پرسشی در مورد رویکرد برخی افراد نسبت به مسایل دینی و تفسیر به رای از دیانت، اظهار کرد: برخی انسان ها نسبت به  مسایل دینی موضع انتخابی دارند و معتقدند آنچه که انتخابشان هر چه باشد همان درست است در حالی که چنین نیست. گویی هرجا که دین به مذاق آنها خوش بیاید برایشان قبال پذیرش است و هر جا که دستورات دینی برایشان سخت باشد اصطلاحا زیرآبی می روند.

*اغلب دینداری مان تقلیدی است

وی ادامه داد: علت چنین رویکردهایی آن است که اغلب نمی دانیم برای چه دین داریم. چرا به دین روی آوردیم. یا چرا می خواهیم دین داشته باشیم. واقعیت آن است که بیشتر افرادی که چنین رفتاری دارند عمدتا دین را تقلیدی پذیرفته اند یعنی به دلیل آن که والدین شان مسلمان و شیعه بودند، آنها نیز مسلمان و شیعه شدند. بعد از طی کردن دوره خردسالی وارد مدرسه شدند و در جامعه اسلامی به مدرسه ای رفتند که سعی می کند دانش آموزان را بر اساس آموزه های اسلامی تربیت کند. گام به گام در این بستر تقلیدی جلو آمدند و چون همواره این روال را داشتند نمی دانستند که دیندار بودن چیست.

حجت الاسلام حسنی با بیان اینکه مسلمان و شیعه بودن خود نعمت بزرگی است که خدا نعمت سعادتش را به ما داده است، تصریح کرد: ولی این کفایت نمی کند. باید در مراحل بعدی نیز دینداری را تقویت کرد. پس افرادی که این گونه دیندار هستند اصلا نمی دانند که کارکرد دین چیست و در نتیجه هر وقت که بخواهند دستورات و احکام دین را در زندگی خود پیاده می کنند و جایی که خوششان نیاید به تکالیف الهی عمل نمی کنند.

عضو گروه ادیان و معارف موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: چنین برداشت هایی فقط یک نتیجه دارد، در واقع با این نگرش ها ما به خودمان مراجعه کرده ایم نه دین. به نظرات خودمان توجه کرده ایم نه آنچه که دین تکلیف کرده است.  اگر انسان ها به این نتیجه برسند که ما نیازمند به دین هستیم و این نیازمندی را هیچ عنصر دیگری پر نمی کند، طبیعی است که دیگر به صورت گزینشی عمل نمی کنند. مثل این است که فردی بیمار باشد و بارها به پزشک مرجعه کند ولی هیچ نسخه ای او را درمان نکند، در نهایت دیگران به او پزشکی حاذق را معرفی کنند که نسخه های او شفابخش است. بیمار با مقدماتی که گفتیم به این پزشک اعتماد می کند و گزینشی رفتار نخواهد کرد. موضع ما نیز در در دینداری همین است. اسلام ناب هرچه که نیاز بشر است را به او ارزانی داشته است با این حال باز هم برخی گزیشنی عمل می کنند.

*تفسیر به رای در مواجهه با دین، به مثابه نگرش منافقانه است

وی با بیان اینکه نتیجه گزینشی عمل کردن تفسیر به رای است و تفسیر به رای نیز، به مثابه رویکردی منافقانه قلمداد می شود، تصریح کرد: خداوند در آیه ۸۵ سوره مبارک بقره می فرماید «… أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتَابِ وَتَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ …» یعنی به پاره ای از کتاب ایمان می آورید و به پاره از آن کفر می ورزید؛ این ویژگی منافقان در قرآن است. البته نمی گویم همه مردم پسامد این رفتار را می دانند ولی علت این است که ما خیال می کنیم که یک بخشی از دین را بهتر از خدا می فهمیم، دین یعنی مجموعه معارفی که خداوند برای هدایت بشر فرستاده است.

وی گفت: نمی توان گفت برخی افراد چون دچار مشکلات متعدد از جمله مسایل معیشتی هستند پس می توانند به این بهانه و به علت مشکلات اجتماعی جامعه، دین را فراموش کنند، این یک توجیه است. انسان ها هر کاری می کنند برایش یک علت می تراشند. اگر واقعا فردی مسلمان باشد کاری به این مساله ندارد که وضعیت چه باشد و از نظر معیشتی چه جایگاهی داشته باشد. او دین خود را دارد. نمی توان گفت که چون فردی مشکل معیشتی دارد پس باید دست به خطا بزند، بسیاری از خطاها اتفاقا از سوی افرادی است که از نظر معیشتی مشکلی ندارند. لذا نباید مسایل را با یکدیگر خلط کرد.

این پژوهشگر گفت: پس با این وصف باید بگوییم اگر بقیه دزدیدند من هم بدزدم. اگر دیگران در چاه افتادند من هم در چاه بیفتم. پس اگر دیگران در چاه افتادند و من نیز دنبال آنها رفتم یعنی من آن مسیر را یک مانع و چاه قلمداد نمی کنم بلکه راه مستقیم می دانم، راهی که به ناکجاآباد می رود. دین فقط شعائر نیست که عده ای در ایامی از سال در این مراسم از جمله محرم و صفر شرکت کنند و پس از آن دین را بر خود تمام شده بدانند.

وی در پاسخ به افرادی که می گویند قبلا جامعه ما دیندارتر از حال بود، افزود: سوال ما از این افراد آن است که بر چه اساسی به این نتیجه رسیده اند؟ نسبت حافظان قرآن کریم قابل قیاس با گذشته نیست و رشد چشمگیری داشته است. اینکه در جامعه امروز مردم اصولی را قبول کرده اند و قوانینی حاکم است، دستاورد بزرگی است. نمی گوییم فساد و گناه نیست ولی آیا الان با آن زمان که مراکز فساد و فحشاء برپا بود هیچ فرقی ندارد؟!

حجت الاسلام حسنی در پایان خاطرنشان کرد: دکتر حدادعادل خاطره ای از دوران دانشجویی خود تعریف می کرد بر این مبنا که برای دوره کارشناسی ارشد به دانشگاه تهران آمده بود، روزی هنگام ظهر ایشان و به همراه دوست شان در دانشگاه دنبال جایی برای نماز بودند و هرچه هم می گشتند و سوال می کردند که که کجا می توانند نماز بخوانند دیگران چپ چپ نگاه شان می کرند، دست آخر فردی گفت: دانشگاه نمازخانه ندارد! دوتا کوچه پایین تر بروید، مسجد هست و می توانید نماز بخوانید؛ امروز اما اینگونه نیست که فردی برای پیدا کردن یک نمازخانه با این همه مشکل مواجه شود. پس باید ملاک هایی را مدنظر قرار دهیم، ما برای جمهوری اسلامی ایده آل هایی داشتیم، البته هنوز ایده آل محقق نشد ولی روند خوبی داشته ایم. در همین شعائر دینی وضعیت فعلی را نمی توان با قبل از انقلاب مقایسه کرد.

انتهای پیام/