تصمیم‌گیری در مدیریت انسانی با استناد به زندگی نبوی

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، جدیدترین تألیف مصطفی دلشاد تهرانی استاد دانشگاه و پژوهشگر نهج‌البلاغه، با عنوان «سبک زندگی نبوی؛ تصمیم‌گیری در مدیریت انسانی» به زیور طبع آراسته شده که این اثر شامل یک مقدمه ۱۵ صفحه‌ای است که در این مقدمه در مورد پیامبر اسلام(ص) و الگو بودن ایشان بحث شده است و در ادامه نیز طی ۱۲ فصل مطالبی در زمینه تصمیم‌گیری در مدیریت انسانی آمده است.

نگارنده در بخش‌هایی از این کتاب با طرح بحث به «تدبر و عاقبت اندیشی در تصمیم‌گیری» می‌نویسد: از لوازم عمده و اساسی در تصمیم گیری، دقت در عواقب امور و دوراندیشی و آینده‌نگری است. در تصمیم‌گیری‌های رسول خدا(ص) مسئله تدبر و آینده‌نگری یک اصل بود و آن حضرت تاکید بسیار داشت که بدون عاقبت‌اندیشی، هیچ تصمیمی گرفته نشود. از امام صادق(ع) نقل شده است که مردی خدمت پیامبر(ص) آمد و گفت: «ای رسول خدا، مرا نصحیت کن و به من اندرزی دِه»، حضرت(ص) فرمود: «اگر نصحیت کنم، عمل می‌کنی؟» مرد پاسخ داد: «آری ای رسول خدا» پیامبر(ص) دوباره فرمود: «اگر نصحیت کنم، عمل می‌کنی؟» مرد پاسخ داد «آری» و باز پیامبر(ص) سخن خویش را تکرار کرد و مرد نیز پاسخ مثبت داد. بدین ترتیب حضرت(ص) سخن خود را سه بار تکرار کرد و مرد نیز اعلام آمادگی کرد. آنگاه پیامبر فرمود: من تو را سفارش و نصحیت می‌کنم به این که هر زمان تصمیم به انجام دادن کاری گرفتی، در عاقبت آن کار بیندیشی، پس چنانچه عاقبت آن رشد بود (و کار درست و صحیحی بود) انجامش بدهی و اگر عاقبت آن کار گمراهی و تباهی بود، از آن دست بکشی و آن را رها کنی.

وی معتقد است: این امر آن قدر اهمیت داشت که در مواضع و مواقع متعدد بر آن تاکید شده است. از امام باقر(ع) نقل شده است که مردی خدمت پیامبر(ص) رسید و تقاضای آموختن چیزی کرد. حضرت(ص) او را به قطع امید از آن چه در دست مردمان است، نصحیت کرد؛ که این روحیه، بی نیازی نقد است. مرد تقاضا کرد تا حضرت افزون بر آن، مطلبی به او بیاموزد. حضرت او را به پرهیز از طمع که فقر نقد است، توصیه کرد. مرد چیزی بالاتر تقاضا کرد و حضرت فرمود: هر زمان که تصمیم به انجام دادن کاری گرفتی، در عاقبت آن بیندیش، پس اگر خیر یا رشد بود، آن را دنبال کن، و اگر شر یا گمراهی بود از آن اجتناب ورز.

دلشاد تهرانی می‌نویسد: در تصمیم‌گیری و اداره امور چیزی چون تدبیر، از اهمیت برخوردار نیست. واژه «تدبیر» از ماده «دُبر» و «دُبُر» است، یعنی ملاحظه آینده و عاقبت کار را کردن، آینده‌سنجی، آینده‌نگری، عاقبت‌اندیشی و «تدبر» نیز چون «تدبیر» است، «تدبر» نیز عبارت است از نظر کردن در عواقب امور و عاقبت‌اندیشی. عاقبت‌اندیشی و آینده‌نگری از چنان اعتبار و اهمیتی برخوردار است که زندگی و کار و حرکت بدون آن فاقد هر خیری است که از امیر مومنان(ع) چنین روایت شده است: ای مردم! در دنیایی که در آن تدبیر نباشد خیری نیست. کسانی که اهل عاقبت‌اندیشی و آینده‌نگری نیستند، پیوسته در معرض لغزشند؛ بدون ملاحظه عواقب امور تصمیم می‌گیرند و عمل می‌کنند و آنگاه دچار پیامدهای ظاهر بینی و کوته نگری خویش می‌شوند.

نگارنده با تأکید بر اهمیت عاقبت‌‌اندیشی می‌نویسد: کسانی که در این زندگی عاقبت‌اندیش و آینده‌نگرند، در حرکت و سیر خود هر لحظه دچار لغزش نمی‌شوند. در یک مدیریت صحیح بیش از هر چیز نتایج و عواقب اقدامات و برنامه‌ها ارزیابی می‌شود، آنگاه وارد میدان عمل می‌شوند. این مسئله سبب می‌شود که از فرو رفتن در مهلکه‌ها و دست زدن به اقداماتی که راه به مقصد نمی‌برد، جلوگیری شود؛ توان‌ها صرف کارهای اصلی و اساسی گردد، از نیروها و استعدادهای انسانی بهره گیری درست صورت گیرد و منابع اقتصادی هدر نرود، از امیر مومنان(ع) این گونه وارد شده است: اندازه کن، آنگاه ببر؛ بیندیش، آنگاه سخن بگو؛ تبیین کن، آنگاه اقدام نما.

وی معتقد است: در مدیریت نابخردانه، ابتدا عمل می‌شود، آنگاه برای رفع عوارض و پیامدهای اقدامات نسنجیده و ناپخته، تلاش می‌شود. در چنین مدیریت‌هایی برنامه‌ها مقرون به تدبیر و ارزیابی جوانب و ملاحظه موانع نیست. به همین سبب در چنین مدیریت‌هایی تعادل مشاهده نمی‌شود، زیرا هیچ گاه امور اندازه زده نمی‌شود و ارزیابی درست از امور مختلف وجود ندارد و به همین سبب همیشه دچار کاستی یا فزونی در برنامه‌ها هستند و هرگز چیزی در جایی خود قرار نمی‌گیرد. بنابراین تدبر و عاقبت اندیشی و آینده نگری و ملاحظه جوانب مختلف هر مساله از لوازم اساسی در تصمیم گیری است.

یادآور می‌شود، این کتاب توسط انتشارات دریا چاپ شده است و علاقه‌مندان برای تهیه کتاب می‌توانند با شماره ۰۲۱۲۲۹۱۱۳۲۳ تماس حاصل کنند و یا در ایام برگزاری سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، به غرفه این انتشارات در شبستان اصلی بخش ناشران عمومی مراجعه کنند.

انتهای پیام/