تدوین فرهنگ جامع اصطلاحات کلیدی فلسفه دین گامی بلند برای تحول است

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از شبستان، حسن احمدی زاده، عضو هیئت علمی گروه فلسفه و ادیان دانشگاه کاشان است. وی تاکنون مقالات و پژوهش های متعددی را در باب فلسفه دین و به ویژه فلسفه اسلامی داشته و شاید همین سبقه سبب شد تا دست به ترجمه و تصحیح فرهنگ «اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین» نوشته «ریموند ون» بزند. این اثر به تازگی از سوی انتشارات علمی فرهنگی به زیور طبع آراسته شده و به بهانه انتشار این اثر بود که تصمیم گرفتیم در مورد ماهیت و بخش های این دایره المعارف و البته وضعیت فعلی پژوهش ها در گستره فلسفه دین با وی به گفت وگو بپردازیم.

احمدی زاده، در ابتدای این گپ و گفت در مورد ویژگی های فرهنگ دایره المعارف اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین می گوید: این کتاب را می توانیم یک فرهنگ لغت بدانیم که در آن مهمترین واژگان مربوط به فلسفه دین ارایه شده است و منابع به کار رفته در آن تماما انگلیسی است.

او در مورد لزوم نگارش فرهنگ ها و دایره المعارف های جامع در رشته های مختلف علوم انسانی معتقد است: هر رشته ای چه در سطح دانشگاه و چه در گستره حوزه های علمیه نیازمند یک منبع جامع است که در آن مهمترین واژه ها و اصطلاحات مربوط به رشته مورد نظر ارائه شود و اهمیت امر زمانی دوچندان می شود که بدانیم این منابع تا چه اندازه برای افرادی که به تازگی وارد یک حیطه علمی شده اند مورد استفاده واقع می شود.

فرهنگ جامع «اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین»، اثری بر پایه مهمترین منابع انگلیسی زبان

عضو هیات علمی گروه فلسفه و ادیان دانشگاه کاشان گفت: برای مثال برای رشته هایی نظیر حقوق، علوم سیاسی، فلسفه، هنر و بسیاری از رشته های دیگر فرهنگ و دایره المعارف تالیف شده است که جزو نیازهای اساسی یک پژوهشگر به حساب می آید اما تاکنون فرهنگ لغتی در باب فلسفه دین تالیف نشده بود و از این جهت ارایه فرهنگ جامع اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین برای اولین بار در ایران کار جدیدی بود ضمن اینکه این اثر از مهمترین منابع پژوهشی انگلیسی زبان در حوزه فلسفه دین تالیف شده است.

احمدی زاده در ادامه در مورد تاثیر و اهمیت نگارش این آثار در سیر تحول علوم انسانی اظهار کرد: نگارش آثاری از این دست در روند تحول علوم انسانی بسیار اثرگذار است، چراکه یکی از مراحل تحول علوم انسانی بحث فهم دقیق اصطلاحات یک حوزه است در نتیجه ورود چنین منابعی می تواند به فهم دقیق تر واژه ها و تعابیر و اصطلاحات آن حوزه کمک کند، به دیگر بیان اول باید فهم خوبی را نسبت به واژه ها و اصطلاحات یک حوزه داشته باشیم تا در گام بعدی بتوانیم بر مباحث تخصصی و معرفتی آن تسلط پیدا کنیم و مطابق با منابع بومی و دینی مان دست به تولید علم بومی زده و نسبت به جریان تحول در علوم انسانی اثرگذار حرکت کنیم.

فرهنگ های تخصصی تاثیر به سزایی در تحول علوم انسانی دارند

وی در بخش دیگری از این گفت وگو خطاب به دانشجویان و پژوهشگران تصریح کرد: پیشنهاد می کنم محققان و کسانی که در دانشگاه در حوزه علوم انسانی و به ویژه حوزه تخصصی فلسفه دین تحصیل و یا تدرس می کنند به سمت ارائه آثار جامع گام بردارند چراکه ما حقیقتا به این مساله و این حرکت نیاز داریم. من معتقدم در هر رشته تخصصی علوم انسانی حداقل باید ده ها منبع را به عنوان فرهنگنامه یا فرهنگ لغت داشته باشیم به این دلیل که واژگان حرف اول را می زند، مثلا در فلسفه دین واژگان و اصطلاحات فراوانی وجود دارد که روز به روز نیز تغییر کرده و واژه های جدیدتری وارد آن می شود. بنابراین، به روز بودن در این حوزه و ارایه آثار و فرهنگ نامه های مختلف می تواند تاثیر به سزایی در اعتلای این رشته و البته تحول در علوم انسانی داشته باشد.

به زعم دکتر احمدی زاده، استاد دانشگاه، دانشجو و پژوهشگر زمانی می توانند پژوهشی دقیق و البته نتیجه بخش را به جامعه دانشگاهی ارایه کنند که نگرشی مبتنی بر شناخت دایره المعارف وار یا فرهنگ وار نسبت به مفاهیم گستره مورد مطالعه و پژوهش خود داشته باشند چراکه برخورد با منابع دست اول سبب می شود تا ذهن پژوهشگر همواره در جریان باشد.

هنوز جایگاه، هدف و دغدغه فلسفه دین را نشناخته ایم

او در ادامه مباحث خود به مهمترین چالش های پیش رو در باب فلسفه دین اشاره کرد و افزود: ما هنوز نتوانسته ایم جایگاه، هدف و دغدغه فلسفه دین را بشناسیم به این دلیل که برخی تصور می کنند فلسفه دین رشته ای است که ممکن است به مطالعات دینی و بومی ما ضربه بزند، البته در مقابل این دیدگاه برخی معتقدند فلسفه دین برای بهتر شدن و جدی تر شدن مطالعات دینی است، بنابراین، دو رویکرد مثبت و منفی نسبت به این جریان وجود دارد. از سوی دیگر محققان ما در حوزه فلسفه نیز در این زمینه هنوز هم رای نیستند و نهایتا توافقی صورت نگرفته است که بنشینیم و فارغ از هر گونه تعصبی بررسی کنیم فلسفه دین برای مطالعات دینی ما مفید است یا مضر.

فلسفه دین مطالعه و باورهای دینی به کمک مبانی فلسفی و برهانی است

او در پایان نتیجه گیری کرد: به زعم من فلسفه دین هرچند که ممکن است آسیب ها و نقاط منفی داشته باشد ولی نقاط مثبت و ویژگی های مفید آن برای مطالعات دینی ما بسیار می تواند مورد استفاده باشد و من اگر بخواهم تعریفی اجمالی از نگاه خود در مورد فلسفه دین ارایه دهم می گویم: فلسفه دین در یک جمله مطالعه و بررسی باورهای دینی به کمک مبانی فلسفی و برهانی است. پس با این وصف این حوزه پژوهشی برای مطالعات دینی قطعا مفید است و انتشار دایره المعارف اصطلاحات کلیدی فلسفه دین نیز گامی بود در راستای تعمیق و ارتقای مطالعات مربوط به این گستره که امیدوارم مورد استفاده محققان قرار گیرد.

انتهای پیام/