تجلی وحدت حوزه و دانشگاه از دریچه اقتصاد مقاومتی

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، آیت‌الله سیدمحمد قائم مقامی‌، مدرس حوزه و دانشگاه، درباره نقش‌ و جایگاه حوزه‌های علمیه در تحقق اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: از آنجایی‌ که حوزه علمیه، جایگاه تبیین حقایق اسلام است و مسائلی همانند کلام، فقه، حکمت و معارف اسلام در حوزه مطرح و تبیین می‌شود، بنابراین بدیهی است که مسئله اقتصاد که بسیار مهم است و انسان‌‌ها با آن درگیر هستند، باید مورد توجه حوزه‌های علمیه قرار گیرد.

وی ادامه داد: به خصوص که این موضوع به سبک زندگی انسان برمی‌گردد و سبک زندگی، یکی از مواردی است که فقه، متکفل آن است و کار فقه این است که سبک زندگی مسلمان را متناسب با موازین اسلامی منطق کند.

این مدرس حوزه و دانشگاه اظهار کرد: بدیهی است که در مسئله اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری به عنوان یک متخصص، کارشناس و مدیر آگاه به امور، مطرح کردند، حوزه علمیه نقش بسیار پررنگی را برعهده دارد.

آیت‌الله قائم‌مقامی عنوان کرد: نکاتی که مقام معظم رهبری می‌فرمایند، علاوه بر کلیات، جزئیات را هم بعضاً شامل می‌شود که جا دارد در حوزه علمیه، وقتی قرار است به تفسیر بیشتر مباحث بپردازند، مسائل مورد نظر رهبری در زمینه اقتصاد مقاومتی را کارشناسی و تبیین نظری و عملی کنند.

وی افزود: منظور از تبیین نظری این است که قابلیت اجراء داشته باشد و حوزه علمیه باید پیرامون این مسئله بحث کند که سبک زندگی اسلامی در حوزه اقتصاد، به چه شکلی است؛ البته این اقدامات باید با شناخت وضعیت موجود و نه صرفا مسائل انتزاعی صورت گیرد چراکه در غیراینصورت فایده‌ای ندارد.

آیت‌الله قائم‌مقامی با اشاره به ضرورت ورود حوزه‌های علمیه در تبیین و رفع مشکلات اقتصادی کشور، یادآور شد: در همین شرایط موجود اقتصادی جهان و با این اقتصاد بیمار، منحرف و ظالمانه آمریکا‌محور که بعد از یک سال از اجرای برجام، به دلیل اینکه آمریکا اجازه نداده است، هنوز معاملات و مبادلات بانکی و دلاری با ایران صورت نمی‌پذیرد بنابراین باید کارشناسان اقتصادی در حوزه علمیه در این مسائل ورود پیدا کنند.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: در چنین مواردی، جا دارد کارشناسان اقتصاد اسلامی در حوزه‌های علمیه که دقیقاً اقتصاد جهانی و مناسبت‌های پولی و مالی را بشناسند، طرحی را ارائه دهند که چگونه ممکن است یک کشور از اسارت پدیده دلار نجات پیدا کند.

وی ادامه داد: ممکن است عده‌ای بگویند که چنین چیزی محال است و ما به هیچ وجه نمی‌توانیم از دلار نجات پیدا کنیم و راه دیگری جز معامله با دلار نداریم اما عقل معمولی می‌گوید که چنین چیزی ممکن است.
آیت‌الله قائم‌مقامی یادآور شد: علاوه بر این، در مواردی همانند نگاه واردات‌محور، مصرف‌گرا، نگاه اقتصادی وابسته و اقتصاد منفعل، مشکلات بسیاری وجود دارد که باید به آن پرداخته شود؛ اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری بیان کرده‌اند، یک الگو است.

این مدرس حوزه و دانشگاه عنوان کرد: این الگوی اقتصاد مقاومتی در زمان جنگ تحمیلی تجربه شده و یک ملت بر مبنای مقاومت توانست در مقابل قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای دارای اقتصاد و تسلیحات پیشرفته مقاومت کند و در حقیقت پیروز شود.

آیت‌الله قائم‌مقامی با اشاره به موفقیت الگوی اقتصاد مقاومتی در دوران جنگ تحمیلی، اظهار کرد: همان‌طور که به در این هشت سال پیروز شدیم، با این الگوی بزرگ از مقاومت در عرصه اقتصادی و با مدیران باهمت و با کارشناسی‌های نظری و تئوریک، می‌توان بر مشکلات اقتصادی فائق آمد.

وی تأکید کرد: البته نباید فقط به برخی از احادیث اکتفا کرد بلکه باید این نظریات را وارد عرصه عملی کرد، من به کتاب «الحیات» آقای حکیمی که دقت می‌کنم، منبع بسیار خوب و معتبری است اما این کتاب فقط یک منبع است که تمام آیات و روایات مربوط به اقتصاد را آقای حکیمی جمع کرده‌اند و زحمت بزرگی کشیده‌اند اما بین این نظریات و تئوری با عرصه عمل، فاصله است و در اینجا کار حوزه علمیه اهمیت پیدا می‌کند که بسیار مهم است.

نویسنده کتاب «اومانیسم پنهان و ادوار اربعه» در پاسخ به این پرسش که آیا اقداماتی که تاکنون حوزه علمیه در عرصه اقتصادی انجام داده، راضی کننده است؟ عنوان کرد: می‌توان گفت که تا به حال مقداری کار انجام شده ولی بسیار کم بوده است. نه اینکه هیچ کاری نشده باشد؛ الحمدالله، کارهایی هم انجام شده و تحقیقات و پژوهش‌هایی صورت گرفته ولی جا دارد که حوزه علمیه، بسیار بیشتر وارد تحقیقات در عرصه اقتصادی شود.

آیت‌الله قائم‌مقامی تأکید کرد: با توجه به اهمیت بسیار زیاد اقتصاد در زندگی انسان، جای بسیاری برای فعالیت وجود دارد و مثلا حوزه علمیه می‌تواند در تبیین این مسئله کمک کند که در شرایط کنونی اقتصادی کشور و در شرایط کنونی منطقه، چه روش و برنامه اقتصادی، درست‌تر است.

وی ادامه داد: البته خط اصلی را مقام معظم رهبری نشان می‌دهند و اگر این مسائل، درک و پذیرفته شود و اگر واقعاً همت شود، می‌توان بسیاری از مشکلات اقتصادی را برطرف کرد اما متأسفانه عده‌ای معتقدند که مشکلات اقتصادی کشور صرفا در ارتباط با غربی‌ها یا شرقی‌ها برطرف می‌شود و تا آنها را راضی نکنیم، هیچ گره‌ای باز نمی‌شود.

این مدرس حوزه و دانشگاه یادآور شد: چنین نگاهی از جانب دولتمردان غلط است و باید آن را اصلاح کرد که البته این مسئله، طبعاً لازمه‌هایی دارد و بر همه چیز تأثیر می‌گذارد و در نگاه انسان به اجتماع، سیاست، در نگاه به آینده و نگاه وضعیت‌های موجود تأثیر خواهد داشت؛ مثلا همین دیدگاهی که بنای آن بر این بود که به شرق نزدیک شویم باید مورد بررسی قرار گیرد که چه آثاری در پی دارد.

وی ادامه داد: در دولت گذشته این حالت تا حدودی وجود داشت و شما مشاهده می‌کردید که چرخش به طرف روسیه، چین و کشورهای آمریکا لاتین صورت گرفت؛ بنابراین باید کارشناسان اقتصادی و مخصوصا در حوزه‌های علمیه بررسی کنند که این اقدامات چه نتایجی داشته است و چه باید کرد که اقتصاد ما نسبت به وضعیت کنونی بهتر شود و راهکاری ارائه دهند که قابلیت اجراء داشته باشد.

آیت‌الله قائم‌مقامی تأکید کرد: البته نه اینکه اصلا به این مسائل توجه نمی‌شود بلکه طبعا مسئله اقتصاد، به عنوان یکی از مباحث مورد توجه در فقه سنتی ما، مورد توجه حوزه‌های علمیه هست و مهمترین کتاب فقه استدلالی ما کتاب «بیع» شیخ مرتضی انصاری است که در سه قسمت مکاسب محرمه، بیع و خیارات تدوین شده است؛ یعنی محور مهم‌ترین بحث‌های تخصصی فقهی استدلالی ما، مناسبات اقتصادی و زندگی اقتصادی است.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: ولی بحث بر سر پیوند خوردن بین این مباحث با وضعیت موجود و پیدا کردن راه حل‌ها است و هدف این است که نظریه‌هایی در این میان به دست بیاد و روشن شود که حالا ما باید چه کار کنیم که این آرمان‌های اسلامی را در زمان و شرایط کنونی، به نحو احسن پیاده کنیم و این جای کار بیشتری دارد.

وی ادامه داد: علاوه بر حوزه‌های علمیه، باید دانشگاه‌ها هم در این مسائل ورود پیدا کنند و ارتباط تنگاتنگ داشته باشند. شاید بتوانیم بگوییم که یکی از مواردی که نیازمند همکاری تنگا‌تنگ حوزه و دانشگا هستیم، در همین مسائل اقتصادی و مخصوصا در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی است.

آیت‌الله قائم‌مقامی تأکید کرد: اگر برخی احساس نکنند که هر چیزی که از غرب می‌آید، حجت است، بسیار خوب خواهد شد. بزرگانی همانند مرحوم شهید مطهری و شهید صدر، در زمینه مسائل اقتصادی، فعالیت‌های علمی گسترده‌ای را انجام دادند که این اقدامات با نگاه به مباحث مربوط به اقتصاد اسلامی صورت گرفت و جا دارد که این راه ادامه پیدا کند.

این مدرس حوزه و دانشگاه یادآور شد: یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این زمینه باید به آن اشاره کنم، باور کردن خطوطی است که امام خمینی(ره) در مسئله نقد نظام سرمایه‌داری بیان فرمودند و نباید گمان کرد که حضرت امام(ره) تحت تأثیر حرکات چپ در آن زمان بوده‌اند و به همین دلیل سرمایه‌داری را نقد می‌کرده است چون این اشتباه بزرگی است.

وی با اشاره به اهمیت توجه به اندیشه‌های اقتصادی امام خمینی(ره) تأکید کرد: امام نمی‌تواند به عنوان یک ولی فقهی زمان، متأثر از امواج عارضی زمان باشد. در نظام اسلامی اوایل انقلاب، کسانی بودند که تحت تأثیر تفکرات چپ بودند و بعدا لیبرال شدند و بعدا ۱۸۰ درجه به طرف نظام سرمایه‌داری چرخیدند ولی امام این طوری نبود بلکه ایشان دقیقاً بر مبنای اسلام سخن می‌گفت.

وی ادامه داد: در اندیشه‌های اقتصادی حضرت امام خمینی(ره) پیام‌های بزرگی برای بشر وجود دارد که نه اقتصاد سرمایه‌داری غرب و نه آن کمونیسمی که شرق و روسیه و امثالهم، آن را دنبال می‌کنند، نمی‌تواند مشکلات اقتصادی بشر را برطرف کند بلکه امام(ره) مسیر دیگری را ترسیم می‌کردند که غوغا می‌کند.

آیت‌الله قائم مقامی عنوان کرد: این خطوطی تغییر ناپذیر است که باید برای مالکیت تا حدی احترام قائل باشیم که با منافع عمومی و با مصالح کلی حکومت اسلامی معارض نباشد؛ چراکه منطق سرمایه‌داری و منطق ثروت‌اندوزی و منطق احتکار، جز فساد، چیزی در پی ندارد و به همین دلیل است که حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری مدام در مورد اشرافیت مسئولان هشدار می‌دهند.

وی افزود: سخنان رهبری در زمینه اقتصاد مقاومتی، مبنای اسلامی دارد و طبعا قابلیت اجراء هم دارد  اما به نظرم من، باید حوزه و دانشگاه به رهبری حوزه علمیه، راهکارهای لازم برای تحقق اقتصاد مقاومتی را ارائه دهند و این مسئله نیازمند کار علمی است.

این مدرس حوزه و دانشگاه در پایان گفت: این مسئله نیازمند آشنایی با فقه است و در این زمینه حوزه و دانشگاه می‌توانند بسیار به هم کمک کنند؛ یعنی از یک طرف، آشنایی حوزه علمیه با فقه، اصول، مبانی، ریشه‌ها و قواعد و از طرف دیگر، آشنایی اقتصاددانان دانشگاهی با اوضاع و احوال اقتصادی موجود جهان و تلفیق این دو دیدگاه، می‌تواند بسیار مؤثر و کارگشا باشد.

انتهای پیام/