| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

معرفی کتاب؛


تبیین خصوصی‌گرایی و جهانی‌گرایی اسلامی در کتابی به قلم جابرالعلوانی

کتاب خصوصی گرایی و جهانی گرایی در اندیشه اسلامی معاصر اثر طاها جابر العلوانی ترجمه محمد حسین میر فخرایی با نظارت و ویرایش دکتر مسعود فکری توسط انتشارات ترجمان منتشر شده است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، اندیشه اسلام در اندک زمانی توانست از دوگانه «ویژه و شخصی» و «عمومی و جهانی» عبور کند. این اندیشه عناصر معرفتی بسیاری را که از تمدن های یونانی، فارسی و هندی بر جای مانده بود در خود گنجاند و آن را در محیط ویژه خود بومی ساخت و در هم آمیخت. اندیشه اسلامی همچنین ادیان، فرهنگ ها و سنت های گوناگون را در جغرافیای بشری و فرهنگ گسترده آن روز جهان اسلام، از اندلس تا چین در خود گنجاند.

از این رو تاریخ هیچ گاه به یاد ندارد که مسلمانان دست به نابودی و ریشه کنی فرهنگ ملت هایی زده باشند که به اسلام پیوسته اند. آن ملت ها نیز در سیاق میراث فرهنگی خود اسلام را می نمایاندند به طوری که گویی اسلام به سرعت به یکی از مولفه های مهم شخصیت فرهنگی آنان بدل شده بود. انسان شناسی فرهنگی تاریخی این ملت ها خود گواه مدعاست. در این کتاب می توانیم از پایه های روشی و مفاهیم کلیدی مربوط به مساله خصوصی گرایی و جهانی گرایی آگاهی یابیم.

شیخ طاها علوانی، در این کتاب مسائل مربوط به کثرت گرایی و تنوع گرایی، خصوصی گرایی و جهانی گرایی، دوگانه من و دیگری و دیگری خودی (یا مشابه) و دیگری متفاوت را با دیدگاهی فقهی برسی می کند. در عمق این دیدگاه نگرش روش شناسانه و معرفت شناسانه وی به وضوح نمایان است. از این رو این مباحث را می توان بررسی های روش شناسانه، معرفت شناسانه و فقهی درباره خصوصی گرایی و جهانی گرایی دانست. ممکن است ما مشابه این کوشش را در میراث فقهی خود نیز ببینیم، اما با این تفاوت که آنچه در این میراث یافته ایم از یکدستی روش شناسانه و معرفت شناسانه بی بهره است.

طاها جابرالعلوانی اندیشمند مسلمان معاصر یکی از کم شمار پژوهشگرانی است که کوشیده است چگونگی سازگاری میان ویژگی های اندیشه اسلامی با جهانی گرایی را ترسیم کند. او درآثار مختلف خویش به تبیین ابعاد گوناگون این موضوع پرداخته است اما در کتاب خصوصی گرایی و جهانی گرایی در اندیشه اسلامی معاصر که از سلسله مباحث مربوط به مسائل حوزه اندیشه اسلامی است به صورت مشخص به طرح مساله فوق پرداخته است.

سودمندی کتاب حاضر به دو ویژگی مهم آن بازمی گردد: نخست آنکه مباحث مطرح شده در آن از نگاه پژوهشگری آشنا با میراث اسلامی و در عین حال برخوردار از شناخت اندیشه های امروزی مورد بررسی قرار گرفته است و دوم آنکه اندیشه اسلامی در سطحی کلان و دور از تجسم یافتگی در جزییات و صبغه های مذهبی و فرقه ای در آن ارائه شده است.

برای قوام بخشیدن به هویت مسلمانی در دوران کنونی و مصون سازی آن در برابر تکانه های سختی که بر پیکره آن وارد می شود چاره ای جز تامل و اندیشه در این زمینه نیست و کتاب پیش رو در کمترین نقش خود توانسته است انگیزه های این درنگ و پرسشگری را فراهم سازد.

کتاب حاضر سه ویژگی مهم دارد: نخست نگرش انتقادی به فقه سنتی، دوم تحلیل اثر عوامل تاریخی گوناگون در شکل گیری آن و سوم تبیین کوتاهی فقه در ایفای نقشی که در این روزگار.

کتاب دارای شش بخش است: بخش اول کثرت گرایی؛ مبانی و خوانش ها، بخش دوم اسلام و همزیستی مسالمت آمیز، بخش سوم اسلام و غرب؛ گفت و گو یا ستیز، بخش چهارم اندیشه شهروندی در جامعه اسلامی، بخش پنجم دو مشکل و خوانشی از آن دو و بخش ششم حاکمیت قرآن.

دکتر علوانی می نویسد: «شکی نیست که اسلام امروزه طوری به مسلمانان عرضه می گردد که متناسب عظمت و قدرت آن نیست. این مساله ناشی از عملکرد فقیهان سنت گرا و فقه سنتی است. کوشش های فقیهان در طول تاریخ بیشتر معطوف به مشکلاتی ساده بوده است، همچون موضوعات مربوط به کشاورزی، رعیت یا تجارت فردی بر مبنای تبادل ساده منافع در آن جوامع. بنابراین چنانچه از این میراث و از این فقه بخواهیم که پاسخ گوی نیازهای پیچیده جامعه معاصر و مسائل اقتصادی آن باشد انتظاری بیش از حد داشته ایم.

اگر از فقیهان نیز چنین چیزی بخواهیم در واقع آنان را وادار کرده ایم که پاسخ هایی ساختگی و بی پایه بر زبان برانند. فقیهان این مسائل را نمی شناسند و تاکنون درباره آنها اجتهاد نکرده اند چراکه چنین مسائلی در عصر آنان نبوده است.»

آنچه خواننده کتاب در آن می یابد مطالبی پربار درباره خصوصی گرایی و جهانی گرایی است که قرآن در آن مرجعیت دارد. نویسنده همچنین در این کتاب عناصر زنده این میراث فقهی را به کار می گیرد، ارزش های مثبت آن را فرا می خواند و بالاخره برخی مفاهیم و راویان این میراث را بازتولید می کند.

کتاب خصوصی گرایی و جهانی گرایی در اندیشه اسلامی معاصر اثر طاها جابر العلوانی ترجمه محمد حسین میرفخرایی با نظارت و ویرایش دکتر مسعود فکری در ۲۹۵ صفحه در زمستان ۱۳۹۶ توسط انتشارات ترجمان منتشر شده است.


انتهای پیام/

کد خبر : 69648
تاريخ ثبت خبر : 23 خرداد 1397
ساعت بارگزاری خبر : 09:39
برچسب‌ها:, , ,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)