تبارشناسی ایده اسلامی کردن علم در ایران

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، پایان‌نامه ارشد «تبارشناسی ایده اسلامی کردن علم در ایران» توسط حاجیه محمدعلی زاده نگاشته شده است.

ابوالفضل ذوالفقاری، استاد راهنما و قاسم زائری استاد مشاور این پایان‌نامه در دانشگاه شاهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی بودند.

چکیده:

«اسلامی کردن علم» یکی از پرمناقشه‌ترین مسائل امروز جامعه و نظام علمی ما است که در تمام طول سال‌های انقلاب اسلامی همواره محل بحث و نزاع بوده است.
در این پایان‌نامه تلاش شد با رویکرد نظری- روشی تبارشناسی فوکو، نخستین زمان طرح این ایده و عوامل مقوم شکل‌گیری آن به عنوان دو موضوع اصلی محل بحث در این مناقشه مورد بررسی قرار بگیرد.
این بررسی نشان می‌دهد نخستین صورت‌بندی اسلامی کردن علم در دهه ۱۳۳۰ ه. ش. و در قالب ایده «دانشگاه اسلامی» از سوی حکومت پهلوی دوم مطرح شده است و آنچه به شکل‌گیری این ایده در دوره انقلاب اسلامی دامن زد مجموعه‌ای از شرایط و عوامل داخلی و بین‌المللی و به‌تبع آن ظهور جریان‌های انتقادی مختلف در جامعه عصر حکومت پهلوی است که زمینه را فراهم کرد تا در دوره مابعد انقلاب اسلامی ایده اسلامی کردن علم بار دیگر و البته با صورت و ماهیتی جدید و تحت عنوان «علم توحیدی» مطرح شود.
جریان سنت‌گرایی، جریان بومی‌گرایی، جریان جهان سوم گرایی، جریان انقلاب آموزشی و جریان آموزش اسلامی از جمله این تبارها است که در این بررسی مورد اشاره قرار گرفتند؛ به اضافه اینکه وقوع انقلاب اسلامی هم خود به عنوان یکی از عوامل مقوم در طرح این ایده مطرح شد.
 گفتمان «تحول در نهاد علم»، گفتمان «تحول در روابط علم»، گفتمان «تحول در عالم» و گفتمان «تحول در علم» چهار صورت‌بندی است که در فضای انتقادی متفق‌القول بعد از انقلاب اسلامی مطرح و معطوف به وجوه نهادی و روابط علم، عالم و علم، سیاست‌گذاری‌های مختلفی اتخاذ می‌کنند.
در این بررسی می‌بینیم برخلاف تصور معمول «تحول در علم» به طور کل و «تحول علوم انسانی» به طور خاص گفتمان غالب و مهم‌ترین موضوع سیاست‌گذاری در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی و دوره انقلاب فرهنگی ۱۳۵۹ است.
علی‌رغم اینکه به فراخور کار تبارشناسی می‌بایست بررسی ما درباره ایده اسلامی کردن علم از ابتدای شکل‌گیری تا زمان حاضر دنبال می‌شد اما به جهت محدودیت‌های پایان‌نامه کارشناسی ارشد، بررسی ما تا پایان دوره انقلاب فرهنگی اول (۱۳۶۳) ادامه یافته است.

علاقه مندان می توانند ازاینجا چند صفحه نخست این پایان‌نامه را ملاحظه کنند.
انتهای پیام/