انقلاب اسلامی به‌خاطر ماهیت دینی‌اش به‌دنبال مبارزه با فساد است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، به همت انجمن مطالعات سیاسی حوزه و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کرسی ترویجی عوامل محیطی و انقلاب اسلامی با تأکید بر درس انقلاب در انجمن علمی حوزه برگزار شد. در این نشست که با حضور دکتر رضا عیسی نیا انجام شد، دکتر پور فرد و دکتر خالقی به عنوان ناقد حضور داشتند.

در ادامه چکیده ای از مطالب مطرح شده در این نشست از نظرتان می گذرد.

مقدمه
سابقه، زمینه های شکل گیری و انواع فعالیت نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه را می توان در دو دوره  پیگیری کرد.
۱-   دهه ۱۳۶۰ : این دوره با ضروری دیدن حضور روحانیون و نمایندگان امام در دانشگاه های کشور برمی گردد اعزام نماینده‌ها برعهده‌ی آیت‌الله منتظری، قائم‌مقام وقت رهبری بود. پس از عزل وی ازاین مقام، اعزام روحانیون به دانشگاه‌ها براساس حکم امام، به شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار شد شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در ۲۲/۱/۱۳۶۸ طی مصوبه‌ای از آیات عظام: جنتی، محفوظی و محمدی گیلانی که از اعضای شورای مرکزی نمایندگان روحانی در دانشگاه‌ها بودند، خواست تا ضمن استقرار در دانشگاه‌ها، فعالیت‌های جاری را تا پایان سال تحصیلی ۱۳۶۸ انجام دهند.اگر چه شورای مذکور به امور مهمی از قبیل جوابگویی به مشکلات دانشجویان، نظارت بر عملکرد دانشگاهها، شرکت در کمیته های انضباطی پرداخت ولی اولین اساسنامه آن در سال ۱۳۶۹ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و در سال ۱۳۷۲ براساس مقتضیات و نیازهای جدید، اساسنامه جدید آن با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنای کار نهاد نمایندگی قرار گرفت.
۲-  دهه ۱۳۸۰ : از سال ۱۳۷۹ معاونت امور اساتید در دروس معارف اسلامی نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه، به ضرورت بازنگری دروس دینی دانشگاهها پرداخت و در کمیته ای بنام کمیته برنامه ریزی دروس معارف اسلامی در وزارت علوم و تحقیقات و فناوری به بررسی این درس پرداخت و طرح اختیاری شدن دروس معارف اسلامی مورد تصویب این کمیته قرار گرفت و بعد شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۲۳ تیر ۱۳۸۳ در مصوبه ای این طرح را تصویب کرد از این رو دانشگاهها، مراکز آموزش عالی، وزارتخانه های فرهنگی، معاونت امور اساتید درس معارف اسلامی و مراکز برنامه ریزی و تدوین متون درسی طبق سرفصل های جدید، مسئولیت پنج گرایش اصلی دروس معارف اسلامی و ۱۶ درس مربوط به آن را برعهده گرفتند و تا سال ۱۳۹۲ گروه معارف اسلامی در ۴۰۰ واحد دانشگاهی به عنوان یک گروه آموزشی با بیش از ۵۰۰۰ هزار هیات علمی تمام وقت آموزشی و پژوهشی برای تحقق اهداف مربوطه تلاش می کنند.

با عنایت به این مقدمه پرسش این است که آیا آموزش عالی کشور از طریق درس انقلاب اسلامی توانسته است به نهادینه سازی ارزش های اسلامی دست پیدا کند و آیا تاثیرات محیطی این اجازه را به او داده است؟ آیا نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه برای دستیابی به اهداف و سیاست هایش با در دست داشتن نیروهای توانمند، کارا و متعهد می تواند پاسخ گوی پرسش هایی که از ساحتِ محیطی وارد می شود باشد؟ یا تاثیر محیط بر اهداف درس انقلاب اسلامی، اهداف دانشی، اهداف مهارتی و اهداف رفتاری چه می تواند باشد و اساتید و سازمان مربوطه چه می توانند اندیشه کنند؟ آیا دروس معارف یعنی مجموعه دروسی که در قالب پنج گرایش دروس معارف اسلامی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تدریس در دوره کارشناسی کلیه رشته های دانشگاهی به تصویب رسیده می تواند پاسخگوی شبهات و سئوالاتی که از جانب محیط بر محتوا، سرفصل، و اساتید وارد می شود باشد؟ برای دستیابی به تاثیرات محیطی و سئوالاتی که ایجاد می کنند لازم است که به تشریح عوامل محیطی بپردازیم.

*چهارچوب مفهومی ونظری
اگر چه روش هایی چون روش ساختاری کارکردی و یا روش سیستمی نیز توان پاسخگویی به این تحقیق را دارد ولی ما از میان ۲۹ روش از روش های آینده پژوهی روش پویش محیطی را انتخاب کرده و بهره خواهیم برد از این رو با آگاهی به این مطلب که پویش یا پیمایش محیطی سه نوع می باشد ۱- پویش منفعلانه ۲- پویش فعلانه ۳- پویش جهت دار؛ سئوال این است که چگونه می توانیم درکی از محیط خارجی داشته باشیم تا در فرایند تصمیم گیری دچار انحراف نشویم و در آینده غافلگیر نگردیم  و به پویشی جهت دار دست پیدا کنیم برای این کار از روش پویش محیطی که یکی از روش های آینده نگاری است بهره می گیریم البته باید توجه داشت که این روش صرفاً تکنیکی جهت جمع آوری اطلاعات نیست بلکه بدنبال ایجاد درکی است در خصوص ماهیت تغییر( یعنی چه چیزی در حال رخ دادن است) و به عبارتی دنبال این است که مشخص کند که ۱- دلایل تغییر (چرا تغییر در حال رخ دادن است) ۲- فرایندهای ایجاد کننده و تقویت کننده تغییر ۳- روابط ما بین این فرآیندها ۴- بازیگران اصلی و اهداف آنها ۵- عواقب تغییر برای سازمان پویش محیطی برای ما موارد زیر را انجام می دهد.
۱-  هشدار اولیه را اعلام می کند
۲-  هشدار در خصوص تغییرات مهمی است که در محیط در حال رخ دادن است
۳-  دریافت سیگنال های ضعیف جهت شناسایی ضرورت تغییر در برنامه ها
۴-  واژه محیطی فقط به محیط طبیعی یا جغرافیایی اشاره ندارد بلکه برگیرنده های محیط هایی چون محیط سیاسی، محیط تکنولوژیکی و… اشاره دارد.
پیمایش محیطی به نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها این اجازه را می دهد تا بداند برای دستیابی به وضعیت مطلوب باید چه تغییراتی را ایجاد کند.

*ادعاهای اصلی

ادعای اصلی این است که محیط؛ تاثیر زیادی بر نهاد نمایندگی و اساتید درس انقلاب اسلامی داشته و خواهد داشت و سؤالات متعددی را در این درس ایجاد می کند که  اساتید به راحتی نمی توانند به پاسخ آن بپردازند چون پاسخ خیلی از آن سؤالات نیازمند به عزمی جدیِ ملی است و تنها با پاسخ یک استاد قابل حل نیست. بنابراین تاثیر محیطی را در سه محور زیر دنبال خواهیم کرد
۱-  محیط یا عوامل فرهنگیِ تاثیرگذار بر درس انقلاب اسلامی( مانند مسأله شکاف های اجتماعی، قومیت ها، اقلیت های مذهبی، فرقه های نوظهور، مسأله جنسیت)
در این بخش استاد با سؤالات متعددی مواجهه است مثلا از استاد درس انقلاب اسلامی سؤال می شود؛ انقلاب اسلامی که آمده است تا مردم برخوردار از آزادی با همه‌ی معانی آزادی باشند چرا فرقه¬های مذهبی و غیرمذهبی از آزادی برخوردار نیستند مثلا ادعای تظلم و دادخواهی مداوم تشکیلاتی فرقه بهائیت علیه جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین المللی را چگونه می توان پاسخ داد؟ و یا فرقه شیرازی ها … و یا فرقه-های نوظهور و مسائل قومیت ها و اقلیت های مذهبی…
۲-  محیط یا عواملِ جمعیت شناسیِ تاثیرگذار بر درس انقلاب اسلامی (مانند حاشیه نشینی، بهداشت و…)
مثلاً اگر انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی برای رفع وضعیت نامطلوب دوران پهلوی آمده است پس چرا در حال حاضر بیش از ۲۴ میلیون حاشیه نشین در ۱۷ استان  ایران دارد؟ ویا چرا وضعیت بهداشت در ایران از آمار سقط جنین گرفته تا استفاده از لوازم آرایشی چنین وضعیتی پیدا کرده است؟
۳-  محیط یا عوامل سیاسیِ تاثیرگذار بر درس انقلاب اسلامی( مانند مسأله ظهور گفتمان های رقیب – مثلِ گفتمان اسلام فرهنگی و اسلام سلفی- مسأله کارآمدی و سوء مدیریت و مسأله فساد در جمهوری اسلامی ایران)
انقلاب اسلامی ایران بخاطر ماهیت دینی اش یکی از اصول خود را مبارزه با فساد در تمامی سطوح آن قرار داده است اما براساس گزارشی که در سال ۲۰۱۲ داده شده است ایران در کنترل فساد پائین تر از ترکیه و پاکستان قرار گرفته است و از میان ۱۷۷ کشور رتبه ۱۴۴ را به خود اختصاص داده است یا براساس دیدگاه برخی از کارگزاران بزرگترین فساد قرن در دوره احمدی نژاد اتفاق می افتد و برخی از اقتصاددانان دولت نهم و دهم را فاسدترین دولت پس از انقلاب می نامند و سوگمندانه باید اظهار داشت که فساد نه تنها برچیده نشده است بلکه روز به روز بیشتر به آن دامن زده می شود.

بنابراین سؤال این است با چه رویکردی می خواهیم با فساد اداری مبارزه کنیم؟ آیا با رویکرد اخلاقی، آیا با رویکرد حقوقی، یا با رویکرد اقتصادی یا با رویکرد نهادی؟ و به چه نتایجی دست پیدا کرده ایم و این مبارزه با فساد چه تاثیری در افکار مردم خواهد گذاشت؟

*راهکارهای پیشنهادی
اساتید بعد از مواجهه با این پرسش ها و تاثیرات محیطی و تشریح و تحلیل از وضعیت ناسامان اقتصادی، اجتماعی و سیاسی چه نقشی را می توانند ایفا کنند و راه برن رفت از این مشکلات چه میتواند باشد آیا:
۱-  توجیه گر این بازیها باشند (مگر باید از آسمان فرشته بیاید / همینه دیگر؛ انسان بودن این آفات را نیز دارد( پس توجیهگر و تداوم دهنده بازی رانت خواری هستند)
۲-  شوراننده و مقابله گر با چنین آفت ها و فسادهایی باشد؟
۳-  منزوی و اینکه ما چه کاره در این میادین هستیم و ما فقط باید درسی بگوییم و حقوقی دریافت کنیم برای گذران زندگی
۴-  آیا ناقد باشند آنهم ناقد عملکرد برخی از کارگزاران
۵-   آیا …..
البته هریک از این مواضع تبعات و پیامدهایی را با خود بهمراه خواهند داشت که پرداختن به آن می تواند مفید باشد.

انتهای پیام/