انسان‌شناسی؛ شناخت ماهیت زندگی اجتماعی و جوامع گوناگون انسانی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، علم انسان شناسی یکی از مهم ترین و گسترده ترین حوزه های علمی علوم انسانی است زیرا تنها علمی است که هم به وضعیت فرهنگی و باورها و اعتقادات و آداب و رسوم مردم و هم به مسائل زیستی، جسمانی و ژنتیکی انسان ها که متاسفانه دانشمندان و اساتید و محققان مردم شناسی ایران کمتر به این موضوع پرداخته اند؛ می پردازند.

انسان شناسی مطالعه نوع انسان است و در همه مکان ها و زمان ها و نیز در تولید علم و دانش درباره انسان ها و رفتارهای انسان ها است در حالیکه مردم شناسی به مطالعه جامعه فرهنگ ها و تجزیه و تحلیل آنها هم به صورت جداگانه و به عنوان فرهنگ و خرده فرهنگ و هم در ارتباط با یکدیگر می پردازند و هر دو می کوشند که روابط انسان با طبیعت و فرهنگ حفظ شود تا پاسخگوی نیازهای انسان ها باشند.

کتاب مبانی انسان شناسی دربرگیرنده سیزده فصل است که در فصل اول به کلیات و تعاریف علم انسان شناسی اشاره شده است و در فصل دوم به منشاء پیدایش و سیر تطور و تکامل انسانها پرداخته شده است. در فصل سوم با توجه به اهمیت موضوع به فرهنگ شناسی و تعاریف فرهنگ از دیدگاه سایر اندیشمندان اشاره شده است.

در فصل چهارم بنا به نیاز به مسائل ژنتیکی و زندگی زیستی و جسمانی انسانها از انسان های ماهر، راست قامت و انسان های اندیشمند و همچنین زندگی انسانها در دوران پارینه سنگی و میان سنگی مفصلا توضیح داده شده است. در فصل پنجم به روش تحقیق در مردم شناسی و نحوه جمع آوری داده ها و ابزار گردآوری یافته های تحقیق در میدان تحقیق پرداخته شده است.

در فصل ششم به نظریه های مردم شناسی از جمله کارکردگرایی، ساختارگرایی، اشاعه گرایی و تکامل گرایی از نقطه نظرات دانشمندان داخلی و خارجی استفاده گردیده است. در فصل هفتم به علت اهمیت خانواده در مباحث خانواده و خویشاوندی در این قسمت به خانواده و انواع خانواده مثل خانواده گسترده و هسته ای و ازدواج های درون گروهی و برون گروهی و الگوهای سنتی کاملا توضیح داده شده است.

در فصل هشتم به مسائل معیشتی و اقتصادی انسان ها از نظر فناوری و مبادله و مصرف و تولید گزارش شده است. در فصل نهم به باورها و اعتقادات دینی و اعمال مذهبی و خاستگاه دین، مناسک، توتم، تابو، مانا، شامانیست، فیتیشیسم، سحر، جاد و افسون پرداخته است. در فصل دهم به منشا زبانی و تغییرات زبانی و زبان در وضعیت فرهنگی انسان ها و نیز منشاء زبانی و تغییرات زبانی و زبان در وضعیت فرهنگی انسانها و نیز منشاء زبانی و زبان های انسانی و جانوری و نحوی ارتباطات فرهنگ ها از طریق زبان بحث شده است.

مردم شناسی یا اتنولوژی که شاخه ای از انسان شناسی است جنبه های گوناگون انسان شناسی و فرهنگ شناسی را مورد توجه قرار می دهد

در فصل یازدهم به جایگاه و مقررات سنتی و قانون و کارکردهای آن شیوه اختلافات بین اقوام و ایلات و گروه های قومی و قبیله ای بیان گردیده است. در فصل دوازدهم به مفاهیم قدرت و نظام های سیاسی و قدرت سیاسی قبیله ها و اقوام و نحوه ارتباط دولت با مردم از طریق قدرت و سیاست مطالبی به بحث گذاشته شده است و در نهایت فصل سیزدهم درباره هنرهای شفاهی، موسیقی، هنرهای تجسمی در فرهنگ مردم گزارش ارائه گردیده است.

امروزه انسان شناسی همان مفهوم گسترده ای را دارد که مدت ها است واژه آنتروپولوژی از آن برخوردار است و عبارت است از: شناخت ماهیت زندگی اجتماعی و جوامع گوناگون انسانی. بنابراین بسیاری از علوم که به مطالعه انسان می پردازد را در برمی گیرد مانند انسان شناسی جسمانی، انسان شناسی فرهنگی، مردم نگاری، انسان شناسی اجتماعی، مردم شناسی، زبان شناسی، تکنولوژی، انسان شناسی پیش از تاریخ، روان شناسی اجتماعی و …

مردم شناسی یا اتنولوژی که شاخه ای از انسان شناسی است جنبه های گوناگون انسان شناسی و فرهنگ شناسی را مورد توجه قرار می دهد.

مردم شناسی سعی دارد نتایجی را که از مطالعات مردم نگاری به دست آمده به منشاء، گسترش، نوزایی و برخورد جوامع مختلف به دست یابد.

روش ها و نظریه ها در مردم شناسی

نویسنده در بخشی از کتاب خود درباره روش و نظریه در مردم شناسی می نویسد: «از اختصاصات علوم انسانی وجود متفکران و کارشناسان بسیاری است که هر یک از آنها از روش و نظریه های خاصی برخوردار هستند. از این رو علم مانند علوم طبیعی از روشها و نظریه های مشخص و تثبیت شده ای که مورد قبول همه یا بیشتر صاحب نظران آن باشد برخوردار نیست. هر یک بر اساس زمینه های مطالعاتی و اعتقادات علمی خود به روش و نظریه خاصی تکیه داشته و دارند.

آن دسته از روشها و نظریه هایی که پایه علمی داشته و مورد قبول واقع شوند، پیروانی خواهند داشت که تحت تاثیر ویژگی و بررسی های آنها بدل به نظریه عمومی می گردد. در مسیر تحولات و تغییراتی که در روش های تحقیق و نظریه های انسان شناسی فرهنگی بوجود آمده دو عقیده مطرح شده است: جمعی بر آنند که پدیده های اجتماعی و انسانی از مسیر مشخصی عبور می کنند و تابع قوانین معین و مشخصی می باشند. از این رو می کوشند تا قوانین مربوط به آن را شناسایی نموده و تاثیر آنها را در شکل حرکات آینده جامعه ارزیابی نمایند. این گروه به تکامل جامعه معتقدند از این رو به مکتب تکاملی فرهنگ شهرت یافته اند.

دسته دیگری برآنند که هر پدیده اجتماعی و انسانی را باید به طور جدا مورد مطالعه و بررسی قرار داد و به جریان معینی از حرکات جامعه باور ندارند. پیروان این نظریه به جریان تکاملی معتقد نیستند. هر یک از این دو جریان سبب پیدایش جریان های فکری و نظری دیگری شده اند که مجموعا روشها و نظریه های چهارگانه زیر را به وجود آورده اند: مکتب تکاملی، مکتب تاریخی، مکتب کارکردگرایی و مکتب ساخت گرایی.»

کتاب مبنی انسان شناسی نوشته حسن ملک زاده در ۳۶۰ صفحه در تیراژ ۱۱۰۰ نسخه توسط نشر علم در سال ۱۳۹۱ منتشر شده است.

انتهای پیام/