به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، افزایش نرخ ارز در هفتههای اخیر به سرتیتر اخبار بسیاری از رسانهها تبدیل شده، موضوعی که میتواند عواقب نامناسبی از جمله افزایش نرخ تورم را در پی داشته باشد. بانک مرکزی برای مقابله با این پدیده ناخوشایند، به بانکها اجازه داده از امروز به مدت دو هفته اقدام به انتشار اوراق گواهی سپرده با سود ۲۰ درصد با سررسید یکساله کنند تا شاید بخشی از مشکل را برطرف کند.
محمدجواد توکلی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفتوگویی، درباره دلایل بالا رفتن نرخ ارز در هفتههای اخیر و همچنین راهکارهای مقابله با چنین پدیدهای اظهار کرد: در مورد افزایش نرخ ارز ابعاد مختلفی وجود دارد اما در این مورد به چند نکته اشاره میکنم. نکته اول اینکه قیمت ارز، رابطهای با حجم پول و نقدینگی کشور دارد و متأسفانه در سالهای اخیر، حجم نقدینگی ما بسیار بالا رفته و به حدود ۱۴۰۰ میلیارد تومان رسیده و مفهوم افزایش حجم نقدینگی هم کاهش ارزش پول ملی است و از سوی دیگر قاعدتا باید نرخ ارز افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که نقدینگی کنونی، عمدتا توسط سیستم بانکی و از طریق خلق پول ایجاد شده است و این نقدینگی در سپردههای سرمایهگذاری انباشت شده و اخیرا که نرخ سود سپردهها پائین آمد، بخشی از این نقدینگی آزاد شد و به سمت بازار ارز آمد.
این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: در واقع به دلیل مشکل خلق پول و همچنین به دلیل پرداخت نرخ سود ثابت و بالا به سپردهها، این سرمایهها را در سیستم بانکی منجمد کردیم و وقتی خواستیم برای کمک به بخش واقعی، نرخ سود را پائین بیاوریم، این سپردهها حرکت خود به سمت بازارهای دیگر از جمله بازار ارز و فعالیتهای سفتهبازانه آغاز کرده و همه سیستم را مختل کردند.
توکلی یادآور شد: دولت برای مقابله با چنین وضعیتی از امروز اقدام به انتشار اوراق گواهی سپرده کرده است که خلاف سیاستهای قبلی خودش برای نجات بانکها از خطر ورشکستگی است. بانک مرکزی با این اقدام از الگوی مشارکت در سود و زیان در بانکداری اسلامی عدول کرده و میخواهد سعی کند مشکل بازار ارز را با ایجاد مشکل دیگری در بازار بانکی حل کند که این اقدام همانند حکایت مریضی است که هم بیماری قلبی، هم بیماری کلیوی و هم فشار خون دارد و ما برای اینکه یک بیماری وی را حل کنیم، بیماری دیگری را تشدید میکنیم اما اثرات بیماری دوم، مقداری نامحسوس است.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) تأکید کرد: وقتی نرخ سود سپرده را به سمت ۲۰ درصد بردیم قاعدتا نرخ پول بالا میرود و عواقب آن در بخش تسهیلات هم خودش را نشان میدهد و در بازار غیررسمی هم همین مشکل را ایجاد میکند. به نظرم این دور باطلی در اقتصاد ایران ایجاد کرده که قیمت دلار را بالا میبریم و به سمت سیاستهای تعدیل اقتصادی رفتهایم که در دهه ۷۰ هم دنبال کردیم و شکست خوردیم و الان دو تکه از سیاستهای تعدیل را انجام میدهیم که یکی درباره نرخ ارز و دیگری درباره نرخ سپردههاست.
این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: ما از سال ۱۳۹۲ به بعد در نرخ سپردهها آزادسازی کردیم که منجر به بحران مؤسسات اعتباری و ورشکستگی آنها شد و از سوی دیگری مسئله اعتراضات مردم را شاهد بودیم و الان هم با این اقدام در حال تجویز نوشدارو بدتر از سم برای سیستم هستیم.
توکلی با اشاره به صورت بررسی دلایل تقاضا برای ارز اظهار کرد: نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم این است که بررسی کنیم ارزی که مورد تقاضا قرار میگیرد برای چه کاری است؛ چراکه اگر حساب و کتاب کنیم به این نتیجه میرسیم که میتوانیم واردات را با ارز حاصل از فروش نفت و صادرات غیر نفتی تأمین کنیم و اضافه تقاضایی که در بازار وجود دارد، بخشی از آن به سمت قاچاق میرود و بخشی هم برای افزایش ثروت و دارایی است.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) عنوان کرد: بانک مرکزی اقدامات خوبی انجام داده اما به نظرم این اقدامات کافی نیست؛ بنابراین باید دست به جراحی بزنیم چراکه با استفاده از مُسَکِن، مشکلات ما برطرف نمیشود. نیاز اولیه ما ایجاد شفافیت مالی است، یعنی باید مشخص شود که چه کسانی در بازار ارز وارد شدهاند و این درآمدها در کجاها مصرف شده و در کجا اختلال ایجاد میکند.
وی افزود: بعد از این شفافیت باید در نظام مالیاتی خودمان، طراحیهایی انجام دهیم تا کسانیکه از این رانتها استفاده میکنند، بخشی از آن رانت را با استفاده از سیستم مالیاتی از آنها بگیریم. اخیرا رئیس کل بانک مرکزی هم اعلامیهای داشت که اسامی تعداد معدودی از افرادی که وارد بازار ارز شده و حجم زیادی ارز خریده بودند را به سازمان مالیاتی معرفی کردهایم. هرچند که به نظرم در نظام مالیاتی کشور، رانت را چندان جرمانگاری نکردهایم و مجازاتی را هم برای کسیکه در بازار سفتهبازی به درآمد انبوهی میرسد در نظر نگرفتهایم.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) در پایان تأکید کرد: به خاطر این دلایل، بنده معتقدم برای حل این مشکل باید چند معادله را حل کنیم که معادله ارز، یکی از این موارد است و در کنار آن باید معادله نظام بانکی، نظام گمرکی، قاچاق و نظام صادرات و واردات را سامان دهیم.
انتهای پیام/