اقتصاد پسافوردیسم اقتصادی بر مبنای تکه پاره شدن شیوه تولید است

به گزارش طلیعه؛دهمین نشست عمومی از سلسله نشست‌های پژوهشکده مطالعات فرهنگی روایت با موضوع «جهانی شدن،‌ پست فوردیسم و شهر: نگاهی به تغییر سازمان اجتماعی و فضایی شهرها» با سخنرانی دکتر مرتضی قورچی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی عصر چهارشنبه ۳۰ مهرماه در این پژوهشکده برگزار شد.

دکتر قورچی در ابتدای این نشست گفت: من که جغرافیای سیاسی خوانده ام همیشه علاقمند بودم که چرا برنامه ریزان شهری می خواهند ورود کنند و شهر را مدیریت کنند. ولی هیچ وقت به استانداردهای شهری نمی رسیم. به نظرم آنچه که بیشترین تأثیر را روی برنامه ریزی شهری دارد عوامل سیاسی است. به این نتیجه رسیده ام که آنچه که رادیکالها می گویند اساس بحثشان این است که شیوه تولید نشان دهنده اصلی سازمان اجتماعی است و آن چیزی که روی مکان خودش را پهن می کند.

وی افزود: در حدود ۴۰۰ مقاله درباره مدیریت سازمان و فضای شهری تاکنون نوشته شده است. تیلور متأثر از والرشتاین، جهان تئوری مرکز پیرامون و نیمه پیرامونی را در همان شیوه جدید در کتابش «وضعیت پست مدرنیته» نشان می دهد که تغییر در وضعیت شیوه تولید تغییر یافته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: در ایران بیشتر بحثها درباره جهانی شدن بر محور تعاریفی که در دهه ۱۹۹۰ از جهانی شدن بوده می چرخد. تعاریفی که آن موقع ارائه شده هنوز هم از آنها استفاده می کنیم در حالی که دو اتفاق بسیار مهم که مبحث جهانی شدن را تغییر داده افتاده است. یکی ۱۱ سپتامبر و دیگری بحرانی مالی ای که سال ۲۰۰۸ در غرب پدید آمد.

قورچی یادآورشد: اقتصاد پسافوردیسم اقتصادی بر مبنای تکه پاره شدن شیوه تولید است. در این شیوه همین کارخانجات هستند که پاره پاره می شوند. تکه پاره شدن شیوه اش از اقتصاد فوردیستی و کینزی به پسافوردیستی تبدیل می شود. کارخانجات تکه پاره می شوند و سیاست پسافوردیستی دسترسی به نیروی ارزان است مثلا در اسپانیا هر کارگر ساعتی ۱۰ دلار کار می کند اما در بنگلور هر کارگر به ازای هر ۱۲ ساعت فقط یک دلار دستمزد می گیرد.

وی افزود: بدین سان در اسپانیا و چنین کشورهایی رشد اقتصادی مشاهده می شود اما عدم اشتغال و بی کاری هم زیاد شده است زیرا برای کارگران بنگلوری یا شانگهایی و کوالالامپوری و یا هنگ کنگی با دستمزد ارزان اشتغال زایی می شود. تولید انبوه کالا در مناطق کلان شهری جدید در مقیاس جهانی تولید انبوه تکه هایی از کالا در مناطق کلانشهر جدید در مقیاس جهانی، از شیوه تولید جدید است.

این محقق در ادامه سخنانش اظهارداشت: بازیگران جدید در فضای جهانی شدن شرکتهای چندملیتی هستند که از اصلی ترین بازیگران سازمان فضای شهری هستند. گسترش تولید فیزیکی کالا در مناطق کلانشهری و یا شهرهای جهانی حاشیه ای؛ از گسترش خدمات پشتیبان تولید در شهرهای جهان مرکزی هستند. خانم ساسیا سامن می گوید جهان می رود به سمت قوانین جهانی که این قوانین را به درون مکانهای محلی می آورند و مکانهای محلی با خدمات جهانی استفاده می شوند.

قورچی ۱۲ مشخصه را ازجمله مشخصه های شهر جهانی ذکر کرد: ۱- جمعیت قابل توجه داشتن ۲- ترمینال هوایی بین المللی عظیم داشتن ۳- فعالیت بین المللی داشتن ۴- برند شهری آوازه شهری داشتن ۵- زیر ساخت پیشرفته ارتباطی و مخابراتی داشتن ۶- نهادهای بین المللی مالی – حقوقی- ۷- دفتر شرکتهای بین المللی داشتن ۸- چندفرهنگی بودن و ترکیب فرهنگهای بین المللی، ۹- سیستم حمل و نقل بسیار پیشرفته داشتن ۱۰- جامعه بزرگ ورزشی همراه با تأسیسات عمده ورزشی داشتن، ۱۱- وجود رسانه های باگستره جهانی و ۱۲- مرکز بین المللی نهادهای فرهنگی فراملی و جهانی داشتن.

وی افزود: تقسیم بندی شهرهای جهانی بر این ۱۲ ویژگی است شهرهای آلفا که ۱۲ مشخصه را دارند. شهرهای بتا که ۶ تا ۹ مشخصه را دارا هستند و شهرهای گاما که فقط ۶ مشخصه را دارند. مثلاً استانبول و کوالالامپور جزو شهرهای گاما هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: تصویر دیگری از جهانی شدن سیاه چاله های شهری است که رنه شورت به ما می دهد. وی می گوید: شهرهای فقیر، شهرهایی با مدیریت ناکارآمدی شهری، شهرهای فروپاشیده مثل کابل و بغداد و شهرهای مقاومت کننده در برابر جهانی شدن مثل پیونگ یانگ و تهران.

در پایان این نشست دکتر قورچی به سؤالات حاضرین پاسخ داد.