اقتصاد مقاوتی در رویکرد اسلامی را می‌توان اصل «تولید طیب» نام برد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ستاد خبری همایش اقتصاد مقاومتی؛ پیوند فرهنگ، سیاست و اقتصاد، یکی از ابعاد پیشرفت در تفکر اسلامی، مربوط به سبک زندگی کردن است. اگر جامعه در این زمینه به رشد و پیشرفت نرسد؛ ترقی در سایر زمینه ها نمی تواند منجر به رستگاری، امنیت و آرامش روانی جامعه شود. از طرفی وجود تحریم های شدید اقتصادی که معیشت افراد جامعه را نشانه رفته است، مانعی بزرگ در امنیت و آرامش روانی مردم است. در مقابل، رهبر معظم انقلاب با هوشیاری تمام برای مواجهه با تحریم ها راهبرد اقتصاد مقاومتی را بیان فرمودند. در این رابطه با دکتر محمدجواد توکلی استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفتگویی داشتیم که در ادامه می آید: 

*توصیه های اقتصاد مقاومتی برای سبک زندگی اسلامی، چیست؟

به عنوان مقدمه در بحث رابطه سبک زندگی اسلامی و اقتصاد مقاومتی می‌توان گفت در واقع اگر اقتصاد مقاوتی را اقتصاد مستحکمی بدانیم معمولا دو نوع آسیب شناسی مطرح می‌شود: یکی از این آسیب‌ها ساختارهای نامطلوب مثل اقتصاد نفتی و یا اقتصاد تک‌ محصولی و دیگری رفتارهایی است که در نظام اقتصادی شکل می‌گیرد و این مهم دقیقا مرتبط با سبک زندگی جامعه است.

اگر افراد به شکل‌ خاص و نامطلوبی زندگی کنند موجب شکنندگی اقتصاد می شوند و توجه به سبک زندگی است که  به مقاوم شدن اقتصاد کمک می‌کند. وقتی از منظر اقتصاد مقاومتی می‌بینیم اگر رفتارها در بخش تولیدی و کم‌کاری و ضایع کردن منابع باشد باعث آسیب پذیری می‌شود.

 اقتصاد مقاوتی را در رویکرد اسلامی می توان به عنوان اصل تولید طیب نام برد که اقتصادی مقاوم است که افرادش در زندگیشان تولید طیب دارند و این درحالی است که از نظر قرآنی تولید طیب شامل هم تولید حلال می شود

 به خصوص در سبک مصرفی که همراه با اسراف باشد موجب آسیب پذیری‌ حتمی می‌شود و همچنین در حوزه تولید و بازپرداخت هم اگر افراد، حق فقرا را در چرخش درآمدیشان ندهند موجب آسیب پذیری سیستم اقتصادی می‌شوند.

اگر بخواهیم از زاویه اقتصاد مقاومتی، برای سبک زندگی توصیه داشته باشیم به این سبک قائل می شود که اگر این نظریه آسیب شناسی رفتاری و راه‌های برطرف کردن این آسیب ها برای سبک اقتصادی مطلوب که به جامعه کمک می کند؛ باید اصولی را در باب اقتصاد مقاومتی مطرح کنیم که بر ۳ بخش تولید و مصرف و توزیع ناظر است.

 اقتصاد مقاوتی را در رویکرد اسلامی می توان به عنوان اصل تولید طیب نام برد که اقتصادی مقاوم است که افرادش در زندگیشان تولید طیب دارند و این درحالی است که از نظر قرآنی تولید طیب شامل تولید حلال یعنی درآمد حلال می شودو هم اینکه کسب و کار موجب تولید کالایی شود که ضرری برای جامعه نداشته باشد. در اقتصاد جامعه ایران به وضوح دیده می شود که بعضی مشاغل و تولیدات مانند محصولات تراریخته و همچنین کالاهای مدرن، پاکیزه نیستند.

نخست در ساختار اقتصاد مقاوتی باید نوع کالا و چگونگی تولید آن بررسی شود و سپس راجع به اولویت پرداخت. اگرچه با مصرف تولیدات داخلی است که لازمه آن تغییر عادت‌های سبک مصرفی به سمت تقویت تولید ملی، است.

و همچنین اصل بازتولید ثروت باید مورد اهمیت قرار گیرد یعنی در سبک زندگی افراد که درآمد می کنند و مقداری را مصرف می کنند و مقداری دیگر را توزیع و به دیگران، به صورت مالیات، خمس، زکات و انفاقت می دهند. به عنوان سومین نکته ساختار اقتصاد مقاوتی باید نوعی سبک زندگی را ایجاد کند که افراد مازاد درآمدهایشان را انفاق کنند.

امیرالمومنین(ع) در سه بخش تولید پر کار و مولد بودن، مصرف دقت و به اندازه کفاف و بازتولید انفاق و پرداخت حق دیگرا را داشت.

و در کل در اقتصاد مقاومتی، سبک زندگی ای مورد تایید است که افراد فعال در حوزه کسب، کار و تولید باشند ولی در قسمت مصرف باید مصرف افراد در حد کفاف باشد و دچار اسراف نشوند و مصرف ملی در اولویت گذاری مصرف افراد باشد و همچنین مازاد درآمدشان را چه در پرداختهای واجب مثل خمس و زکات و چه برای انسان های مستحق در راه خدا انفاق کنند. این الگو در واقع اگر شکل بگیرد در مقاوم شدن اقتصاد کمک می کند چرا که هم خروجی این سبک زندگی هم در جهت کارایی و یک نوع عدالت در آن است چراکه حق فقرا را هم پرداخت می کند.در این الگوی رفتاری مصرف گرایی هم شکل نمی گیرد آنچنانکه در بحث توسعه ناپایدار وجود دارد.

اگر بخواهیم الگو سازی کنیم، می توانیم امیرالمومنین (ع) رابه عنوان الگویی در سبک اقتصاد مقاومتی نام ببریم که ایشان پرکار چاه های زیادی حفر و نخلستان های بسیاری ایجاد می کردند و در مصرف بسیار قانع بودند نه اینکه اسراف نداشتند بلکه حداقلی استفاده می کردند.

امیرالمومنین(ع) در سه بخش تولید پر کار و مولد بودن، مصرف دقت و به اندازه کفاف و بازتولید انفاق و پرداخت حق دیگران را داشت. در این چنین سبک زندگی مثل سبک زندگی امیرالمومنین (ع) باعث می شود منابع اقتصادی جامعه به شکل درست مصرف شود تا رشد و عدالت محقق شود.

*نگاه اقتصاد مقاوتی خرد یا کلان است؟

وقتی راجع به ساختار های اقتصاد مقاومتی که اعم از ساختارهای شکننده و مقاوم است، بحث می کنیم عمدتا دارای نگاه کلان به اقتصادمقاومتی داریم.

در اقتصاد مقاوتی هر دو نگاه می تواند مطرح شود وقتی ما در سبک زندگی بحث می کنیم عمدتا نگاه خرد به اقتصاد مقاوتی داریم و به تبع این بحثهایی راجع به خانوار و افراد مطرح می شود. وقتی راجع به ساختارهای اقتصاد مقاومتی که اعم از ساختارهای شکننده و مقاوم است، بحث می کنیم عمدتا دارای نگاه کلان به اقتصاد مقاومتی داریم.

ولی از هردو جهت چه خرد و چه کلان به اقتصاد مقاومتی می توان پرداخت.

*اقتصاد مقاومتی در نگاه کلان چه راهکاری برای مردم و دولت دارد؟

در بحثهای ساختاری که نگاه می کنید در اقتصاد کلان اقتصاد مقاومتی در مؤلفه هایی که دارد می‌تواند به شاخصه‌های کلانش دستیابی پیدا کرد. به عنوان مثال عنوان شده که اقتصاد مقاومتی اقتصادی دانش بنیان است بنابر این مشخص می‌کند که دولت در بحث اقتصاد باید سمت و سویی را در پیش بگیرد که ارزش افزوده بر اساس دانش شکل بگیرد یا عدالت بنیان و عدالت محور است و همچنین مردم بنیان، به این معنی که اقتصاد مقاومتی باید برای مردم باشد و به خود مردم هم برمی‌گردد. یا بحث فرهنگ و مدیریت جهادی که می توان آن را به عنوان مختصات کلان در جامعه در نظر گرفت. همچنین بحث‌هایی نظیر اینکه اقتصاد باید از حالت تک محصولی خارج شود یا خودکفایی در محصولات استراتژیک شکل بگیرد اینها مؤلفه‌هایی هست که می‌تواند در اقتصاد کلان شک گیرد.

انتهای پیام/