به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه؛ آیتالله محمد شجاعی از استادان اخلاق و از شاگردان علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی (ره) به دیار باقی شتافت. وی بیشتر به عنوان استاد اخلاق شناخته میشد و کتابهای زیادی در زمینههای اخلاقی و دینی از وی منتشر شده، بعد از حدود یک ماه حضور در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان از دنیا رفت.
در ادامه مختصری از زندگی شخصی وی و فعالیت هایش میآید:
تولد
زنجان، به سال ۱۳۱۹ هجری شمسی مردی آورد که فرشته علم در لحظه ولادت آهنگ فرود آمدن بر قلب او کرد و بالهای خود را بر چشمان او سایید. حضرت آیت الله محمد شجاعی در سال ۱۳۱۹ هجری شمسی در زنجان دیده به هستی باز کردند. او نیز، چون عضوی از منظومه خورشیدی عالمان، در همان آغاز طفولیت، آثار استادی و فرزانگی بر چهره داشت و چشمهای باطن بین را به فردایی درخشنده در عرصه ایمان و اجتهاد و مجاهده نوید میداد.
تحصیلات ابتدایی را در زادگاه به سرانجام رساند و پس از آن بیدرنگ، به سال ۱۳۳۱ هجری شمسی، راه اکتساب علوم آل محمد، صلوات اله علیهم اجمعین، را در حوزه علمیه زنجان در پیش گرفت. مقدمات حوزوی و نیز … در همانجا آموخت و از لمعات آن توشههای نور برگرفت و برای شناخت قوانین اصول فقه، کتاب فوانین در اصول را آموخت و سپس آموختن منظومتین مرحوم سبزواری را بابی برای ورود به کهکشان زیبای حکمت الهی قرار داد.
آیت الله استاد محمد شجاعی به سال ۱۳۳۵ هجری شمسی، از گوشههای حجرات حوزه علمیه زنجان، به سرزمین دانش و تقوا، قم، هجرت کرد ـ سرزمینی که آشنایی با بزرگان عرصه علم و اجتهاد و فلسفه و عرفان واستفاده از آنان از مهمترین برکات آن بود. در همانجا رسایل آموخت و رسالت علماندوزی را به کمال رساند. مکاسب فرا گرفت و تقوا و دانش کسب کرد و کفایه را در خود به کفایت به اندکی از زندگی دنیا بدل ساخت. آنگاه از دروازهای متون نوشته شده خارج گردید و خود را به باب شهر درس خارج از اصول فقه فقیهی اصولی و عارفی فیلسوف، حضرت امام خمینی (ره)، رساند تا او را به اصولیترین مبانی علم اصول فقه رهنمون گرداند و هم فروع را نزد وی روشن و آشکار سازد.
همزمان، تلمذ در محضر فقهی آیت الله العظمی محقق داماد (ره) و شرکت در درس خارج فقه او راه استنباط احکام شرعی و اجتهاد را برای او هموار نمود. علاوه بر این بهرههای مقطعی وی از درسهای خارج فقه و اصول برخی از آیات عظام چون ابرهای عابر بهاری او را نه سیراب، بلکه غرق در فراوانی فهم نمود.
اما بهرههایی که از مائده آسمانی حضرت علامه طباطبایی (ره) برگرفت، غذای روح سالیان او را رقم زد و او را به شاگرد ممتاز و مخصوص علامه طباطبایی رضوان اله علیه بدل ساخت. آموختن فلسفه، شفا یافتن از حکمت الهی سینوی در درس شفا و سفر از خویش به خدا، همراه با خلق، در درس اسفار صد را با حضور در کلاسهای درس عمومی، و بهرهمندی از خلوت آکنده از اسرار درسهای خصوصی حضرت علامه (ره) گوشههایی از این خوشهچینی معنوی از بوستان علم و حکمت بود.
ارتباط علمی و معنوی تنگاتنگ میان استادی علامه و شاگردی عالم، او را در شمار نزدیکان حضرت طباطبایی در آورده بود تا آنجا که همه رسالههای دستنویس علامه را که مزین به دستخط نورانی او بود و استنساخ آنها را به بعضی از شاگردانشان اجازه میدادند، استنساخ کرد و این افتخار را هم نصیب خود داشت.
به هر حال، بهرهمندی حضرت آیت الله شجاعی از سایه پرمهر و پرخیز استادی وارسته و واصل چون حضرت علامه طباطبایی حقیقتی است که آثار و برکات آن همچنان در دل و جان او جاری است.
گواه ارادت و لطف متقابل او و علامه (ره) همین بس زمانی، با درگذشت پدربزرگوار (آیت الله شجاعی) که علامه طباطبایی به منظور مسافرت تابستانی به زنجان عزیمت نموده و ایامی را در این شهر اقامت میکنند، از درگذشت پدرش مطلع میشود، و به دیدار و تسلیت شاگردی میشتابند و منزل پدرش را به نور حضور خویش منور میکند.
دوران حیات
آیت الله شجاعی نیز در زمره پارسایانی بود که فقر شدید دوران جوان نه تنها مخل علم آموزی و تهذیب او نگردید، بلکه اراده او را در طی طریق تقوی و دانش صد چندان نمود. او، که گاه از شدت فقر، استطاعت خرید حتی یک قرص نان سنگک ۴ ریالی را هم نداشت و سه سال تمام در نهایت فقر، از نان سیر نگشت، با تمامی این مشقات لحظهای از آموختن نیاسود.
او هر روز پس از نماز صبح تا ساعت ۱۲ شب به جز یک ساعت در ظهر، به قصد ادای فریضه و تناول غذایی مختصر، به سختی به درس و مطالعه میپرداخت. با اینهمه سختکوشی، او در بیاناتش با تواضعی ستودنی از اینکه در مقاطع مختلف عمر خویش اوقاتی را بیهوده ضایع کرده است تاسف دایم می خورد
در آن زمان که به دلیل کمبود بعضی از کتابهای درسی و عدم گسترش صنعت چاپ، طلاب پرتلاش ناچار به استنساخ بعضی از کتابها بودند، گاه، نوبت استنساخ ایشان به دیر هنگام میافتاد و دشواری دیگری بر مشقات وی میافزود. برای مثال تنها وقتی که برای استنساخ کتاب شفا (که فقط پنج نسخه در کلاس درس موجود بود) در اختیار استاد قرار داشت، ۱۱ تا ۱۲ هر شب در آن زمان بوده است.
در این ساعت هر شب میرفتند و کتاب را از صاحب آن میگرفتند و درس فردا را استنساخ مینمودند و کتاب را بر میگرداندند. امان این صفرا، در کام علم خواه او انگبین فزود.
در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی، باگذشت چهار سال از تبعید حضرت امام خمینی (ره)، پس از وقایع خرداد ۱۳۴۲ و تعطیلی دروس ایشان و همچنین درگذشت حضرت آیت الله محقق داماد و نیز درس حضرت علامه به منظور ادامه تالیف و تکمیل اثرعظیمالقدر خود، المیزان، شجاعی، که هر تابستان در زنجان اقامت میکرد و در آغاز سال تحصیلی هر سال مجددا به قم باز میگشت، در این سال (۱۳۴۶ هجری شمسی) با تعطیل شدن تمام درسهایش در قم، دیگر به قم بازنگشت.
این واقعه اگرچه برای او غم انگیز و سنگین بود، امام(ره) آثار مبارکی داشت و منشا برکات و سرآغاز تشکیل جلسات و مباحث معارفی و تهذیب نفس و تفسیر آیت الله شجاعی در زنجان گردید.
دوران تبعید(قبل از انقلاب اسلامی)
این عالم از زمره اوتادی است که به عینه علم را با عمل و جهاد را با اجتهاد در آمیخت. او که فضای فاسد رژیم ستمشاهی را مخل مبانی شریعت و معاند با احکام نورانی اسلام میدید، براساس آنچه از تفکر ناب محمدی (ص) حضرت امام (ره) آموخته بود، در اوج خفقان رژیم طاغوت، در خلال مباحث اخلاقی و دینی خود به طرح اعتراضات سیاسی نیز میپرداخت و به همین دلیل توسط ساواک زنجان مکرر مورد مؤاخذه و سؤال و جواب و تهدید قرار میگرفت ولیکن به کار خود ادامه میداد. تا اینکه در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی توسط مامورانی که از ساواک تهران آمده بودند با کمک ساواک زنجان دستگیر و دو شبانه روز به دست ماموران اعزامی از تهران در شهر بانی زنجان مورد آزار و شکنجه بسیار سخت قرار گرفت و سپس، بعد از دو روز، به ساواک تهران منتقل گردید و دو ماه در کمیته ضد خرابکاری که کمیته مشترک ساواک و شهربانی بود به جهت فعالیتهای گوناگون بر علیه رژیم، به صورت شد ید و خطرناکی آزار و شکنجه شد.
بعد از آن ۸ ماه دیگر در زندان قصر تحت مراقبت شدید زندانی بود و تنها با توکل کامل به خدای متعال و انقطاع از ما سوی الله و توسل به حضرات معصومین سلام الله علیهم اجمعین خصوصا در آویختن دامان حضرت ثامن الحج، علی بن موسی الرضا، صلوات الله و سلامه علیه، توانست از مهلکه رژیم طاغوت جان به سلامت به در برد و سایه پر بار خود را بر سر مشتاقان توحید و حکمت و تهذیب حفظ نماید. ادامه راه جهاد و اجتهاد و دغدغه اصلاح جامعه، بعد از مدتی مجددا او را در چنگال خون آلود ساواک انداخت و بار دیگر فصلی از شکنجههای طاقت فرسا را بر جسم مهذب او روا داشت. اما پس از زمان کوتاهی باز با عنایات خاصه ربوبی و توجهات مخصوص حضرات معصومین صلوات الله علیهم اجمعین از زندان رژیم آزاد گردید.
فعالیت های او بعد از وقوع انقلاب اسلامی
با به ثمر نشستن نهال انقلاب اسلامی ایران، وی که عرصه سیاست هم برای او میدان عبودیت و بندگی خدا و خدمت به خلق بود، نمایندگی مردم زنجان را با اصرار زیاد خود مردم آن دیار در دوره اول مجلس شورای اسلامی پذیرفتند، اما چندی نگذشت که به دلیل شدت کسالات به جا مانده از دوران زندان، از این سمت استعفا نموده و از آن پس، با اقامت در تهران، با تشکیل جلسات درس و بحث در باب تزکیه و خودسازی، تفسیر و معارف قرآنی دیگر، راه را بر جویندگانی بسیار، هموار ساخت.
آثار
جلسات عمومی و خصوصی درسها و مباحث عرفانی، تفسیری و معارفی او در دو دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی در زنجان و دو دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی در تهران بیشک گواراترین سرچشمههای زلال حکمت و عمل را در کام طالبین جویندگان معرفت روا داشته است که ثمره آن شاگردان و بهرهمندان زیاد از این محافل است.
ابداعات و ابتکارات زیبا و مؤثر عرفانی و معارفی همراه با استدلالات و براهین قوی و تحلیلهای مخصوص در استفاده از آیات قرآن کریم و روایات و ادعیه معصومین، سلام الله علیهم اجمعین، در مباحث خودسازی و تزکیه النفس، تفسیر و معارف جقه الهیه، شیوه منحصر به فردش است. جالب آنکه سلیقه عرفانی و ذوقی او و علاقه شان به ارباب معرفت، از جمله مولوی و حافظ، بر زیبایی کلام و اندیشه، صورتی دیگر بخشیده و جامهای زربفت از لطایف پوشانده است.
مجموعه آثار آیت الله محمد شجاعی:
۱- مقالات، سه جلد، چاپ از انتشارات سروش
۲- معاد یا بازگشت به سوی خدا، دو جلد، چاپ شرکت انتشار.
۳- انسان و خلافت الهی، یک جلد
۴- اسماء حسنی، یک جلد، چاپ دوم از انتشارات سروش
۵- پنج رساله، یک جلد، چاپ اول از مرکز مطالعات بنیادین خاورمیانه
۶- ملائکه، یک جلد، چاپ دوم
۷- بقیه الله …، یک جلد، چاپ اول
۸- خواب و نشانهای آن، یک جلد، چاپ سوم
۹- بازگشت به هستی، یک جلد، چاپ دوم
۱۰- عروج روح، یک جلد، چاپ دوم
۱۱- قیام قیامت، یک جلد، چاپ دوم
۱۲- مواقف حشر، یک جلد، چاپ دوم
۱۳- تجسم عمل و شفاعت، یک جلد، چاپ دوم
۱۴- مرگ تا قیامت، یک جلد، چاپ دوم
آیتالله شجاعی؛ (دوشنبه هفتم دیماه) در سن ۷۴ سالگی دار فانی را وداع گفت.
انتهای پیام/