| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

محسن اسماعیلی:


آرمان دنیای امروز دستیابی به زندگی مسالمت‌آمیز است

محسن اسماعیلی گفت: آرمان و آرزوی دنیای امروز دستیابی به زندگی مسالمت آمیز است. در اسناد معتبر جهانی هم که مبنای روابط و حقوق بین الملل است، از «همزیستی مسالمت آمیز» به عنوان هدف اصلی نام برده شده است.

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از مجموعه فرهنگی سرچشمه، محسن اسماعیلی عضو شورای نگهبان در جلسه کلام امیر که هر هفته در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار می شود به شرح نهج البلاغه پرداخت که در ادامه گزارش آن را می خوانید.

نکته بسیار ظریف و لطیفی که از نهج البلاغه در می یابیم آن است که برای رسیدن به حیات طیبه و تشکیل یک جامعه الهی، وحدت لازم است اما کافی نیست. وقتی که ابوموسی اشعری نامه ای راجع به حکمیت به امام نوشت، حضرت در پاسخ تاکید کرد که به رغم همه جفاها باز هم «حریص ترین فرد» نسبت به حفظ یکپارچگی مردم است، اما نه فقط وحدت؛ بلکه وحدت و الفت: «وَلَیْسَ رَجُلٌ ـ فَاعْلَمْ ـ أَحْرَصَ عَلَى جَمَاعَهِ أُمَّهِ مُحَمَّدٍ ـ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ ـ وَأُلْفَتِهَا مِنِّی»؛ بدان که هیچ کس نسبت ‏به وحدت و الفت امت محمد صلى الله علیه و آله و سلم‏از من حریص تر از من نیست.

تفاوت اجتماع با الفت

اسلام، نه تنها به وحدت و جماعت، بلکه به «الفت» و «محبت» دعوت کرده و دستور داده است. آرمان و آرزوی دنیای امروز دستیابی به زندگی مسالمت آمیز است. در اسناد معتبر جهانی هم که مبنای روابط و حقوق بین الملل است، از «همزیستی مسالمت آمیز» به عنوان هدف اصلی نام برده شده است؛ در حالی که تئوری اسلام، دستیابی به «همزیستی الفت آمیز» است، و این دو بسیار متفاوت هستند.

 اجتماع و جماعت به معنای در کنار هم بودن است؛ بدون آنکه پیوند و علاقه اجزاء با یکدیگر شرط باشد. اما الفت جمع شدن از روی میل و رغبت است. الفت جمع شدنى است که میان اجزاء آن قبول و میل و الفت باشد.

«اجتماع» مربوط به جسم ها و بر محور منفعت و مصلحت است. اما «ائتلاف» مربوط به دل ها و بر محور محبت و رحمت؛ و آنچه ماندنی است همین است. الفت مانند ملاطی است که آجرهای کنار هم را به هم پیوند می دهد و استوار و مقاوم می کند.

نه تنها صلاح دین که صلاح دنیای ما نیز در اجتماع است و اجتماع منهای الفت همه آثار و برکات خود را نخواهد داشت. ما انسان ها به تنهایی قادر به تامین همه نیازهای خود نیستیم؛ حتی نیازهای مادی. پس به ناچار باید با یکدیگر مجتمع شویم تا از راه تعاون و تعامل، هر یک مکمل تلاش دیگری باشیم. اما اگر همدل نباشیم و به یکدیگر محبت نورزیم، هر کس سعی می کند تا با پایمال کردن حقوق دیگران، بهره خویش را بیفزاید.

اما اگر میان مردم، الفت حاکم شود، اصولاً بدی های یکدیگر را نمی بینند، و اگر هم ببینند، به سادگی از آن درمی گذرند. ایثار می کنند.

دعوت و تشویق اسلام به الفت

بر اساس آنچه گفته شد، خدای ما به اجتماع قانع نیست و پس از نهی از تفرقه، یادآور نعمت الفت و اخوت می شود. ابتدا می فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّـهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا»، ولی بلافاصله می افزاید: «وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّـهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ»؛  همگی با هم به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و نعمت خدا را بر خود، به یاد آورید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد.

تاکید و تشویق بی اندازه روایات بر ارتباط محبت آمیز و برادرانه، و دیدار و دلسوزی ما برای یکدیگر نیز برای ایجاد همین الفت است. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «خَیْرُ المُؤْمِنِینَ مَنْ کَانَ مَأْلَفَهً لِلْمُؤْمِنِینَ ، وَ لاَ خَیْرَ فِیْمَنْ لاَ یُؤلَفُ وَ لاَ یَألَفُ»؛ بهترین مؤمنان کسى است که مؤمنان به او الفت مى گیرند ، و در کسى که با دیگران الفت نگیرد و دیگران نیز با او الفت نیابند خیرى نیست.

کسی که با دیگران نمی جوشد و از جوشش دل دیگران برای خود هم استقبال نمی کند، سودی برای دیگران ندارد و خیرش به کسی نمی رسد؛ هرچند مومن باشد!

 در روایت صحیحه ای که مرحوم کلینی نقل کرده است، امام صادق علیه السلام فرموده اند: «مسلمانان موظفند در راه پیوند با یکدیگر و کمک به نیازمندان کوشش کنند و نسبت به یکدیگر عطوف و مهربان باشند تا آن که چنان باشید که خداى عزّوجلّ  شما را امر فرموده است که: نسبت به یکدیگر مهربان و دلسوزند

اصولاً اصطلاح زیبای «ولایت» که مبنای روابط مردم با یکدیگر و مردم با حاکمیت در بینش اسلامی است، در بردارنده همین مفهوم است. ولایت به معنای آن است که دو یا چند چیز چنان کنار یکدیگر قرار بگیرند که چیز دیگری میان آنها نباشد. این تعبیر برای نزدیکی از نظر مکان یا نسبت یا دین یا دوستی یا کمک و اعتقاد نیز بکار می رود.

از نظر قرآن همه مسلمانان «اولیاء» یکدیگرند: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ». اما علاوه بر این، قرآن هنگامی که می خواهد حاکمان جامعه دینی را معرفی کند، چنین می فرماید: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّـهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا …».

نامگذاری نظام سیاسی در اسلام به « ولایت» حاوی این پیام زیبا است که میان مردم و حاکمان هیچ فاصله و واسطه ای نیست و نباید باشد. لطیف ترین بیان از این رابطه را می توان در عهد حضرت با مالک اشتر دید؛ آنجا که به وی نوشت: «أشعِرْ قَلبَکَ الرَّحمَهَ لِلرَّعِیَّهِ ، و المَحَبَّه لَهُم ، و اللُّطفَ بِهِم … »؛ دل خود را آکنده از مهر و محبّت و لطف نسبت به مردم گردان.

ایمان؛ محور الفت

نکته مهمی که باید به یاد داشت، این است که الفت پیوند میان دلها است؛ چنانکه اجتماع کنار هم بودن جسم ها. از سوی دیگر، دلها دست خداست. بنابراین، ایجاد الفت نیز فقط دست خالق و مالک دلهاست و تنها بر محور تقوی و ایمان ممکن است.

دل ها دست خداست، و بدون خواست او همدلی پدید نمی آید؛ حتی اگر پیامبر صلی الله علیه و آله بخواهد و همه هستی را هم در راه آن خرج کند.

در آیه قبل هم داشت که: «فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ»؛ او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد. کار پیامبران نیز همین بوده است؛ چنانکه حضرت در توصیف رسول اعظم صلی الله علیه و آله فرموده اند: «خداوند به برکت وجود او، کینه ها را مدفون ساخت و آتش دشمنى ها را فرو نشاند؛ افراد دور افتاده را به وسیله او به هم نزدیک و برادر ساخت و نزدیکانى را که در ایمان و هدف هماهنگ نبودند، از هم دور نمود

معلوم می شود که هر کس که به دنبال دفن کینه ها و از بین بردن دشمنی ها در بین جامعه اسلامی باشد، پیرو پیامبر است و کاری پیامبرانه انجام می دهد؛ همانگونه که اگر کسی بخواهد دلهای مردم را از هم دور کند و آتش تفرقه برافروزد بر علیه رسالت انبیاء قیام کرده است.

انتهای پیام/

کد خبر : 58896
تاريخ ثبت خبر : 4 دی 1396
ساعت بارگزاری خبر : 11:26
برچسب‌ها:,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)