| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

محمدجعفر مروجی طبسی در گفتگو با طلیعه:


پیام‌های نهضت عاشورا مولفه‌های تمدن‌سازی اسلامی است

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه تصریح کرد: باید گفت که در عالم وجود هیچ شخصی مانند وجود مقدس پیامبر(ص) به مقام و جایگاه اهل بیت(ع) واقف نبوده و نخواهد شد. پیامبر(ص) به مناسبت های مختلف و متنوع سعی و اهتمام داشتند، جایگاه و مقام اهل بیت(ع) را برای مردم و امت آشکار نمایند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، تبین جایگاه و مقام حضرت سیدالشهدا(ع) در منویات قرآن کریم و تحلیل این موقعیت و نیز بررسی جایگاه و فضیلت امام حسین(ع) در بیانات و فرمایشات نبی مکرم اسلام(ص) و همچنین تشریح پیام ها و دست آوردهای قیام عظیم حضرت سیدالشهدا(ع) وچگونگی ایجاد فرهنگ و تمدنی بر مبنای این پیام ها و مولفه ها، ما را بر آن داشت تا با حجت الاسلام و المسلمین محمدجعفر مروجی طبسی، استاد حوزه، محقق و مولف در زمینه سیره و فضائل اهل بیت(ع)، گفتگویی ترتیب دهیم که ماحصل آن در ادامه از نظرتان می گذرد.

 

*استاد، جایگاه و مقام اهل بیت(ع) بخصوص حضرت سیدالشهدا(ع) در منویات و فرمایشات قرآن کریم را تبین می فرمایید؟ رویکرد قرآن در مواجه با این شخصیت های بزرگوار، چگونه است؟

 

از لسان مبارک حضرت رسول اکرم(ص) مروی است که فرمودند:«إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی؛ أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ» این حدیث، حدیثی صحیح، رایج و مورد قبول، در تمامی فرق مسلمین است. در این حدیث شریف، نبی مکرم اسلام(ص)، اهل بیت مکرم خود را هم ردیف با قرآن کریم قرار داده اند. نکته بعدی در باب این حدیث، این مطلب است که رسول مکرم اسلام دراین حدیث یک وعده و قول نیز به پیروان و محبانشان دادند و آن وعده این بود که، اگر می خواهید بعد از من، دچار گمراهی و خسران نشوید، باید به هر دوی این ریسمان های الهی متمسک و متوسل شوید و اگر بنا به دلایلی بین این دو مقوله الهی، جدایی و گسستگی ایجاد شود، قطعاً شما و آرمانهای متعالی اسلام دچار خسران و گمراهی خواهید شد.

متأسفانه در مقابل این همه تاکید و سفارش نبی مکرم اسلام در باب تمسک به قرآن و اهل بیت(ع)، مسلمین بعد از رحلت جانسوز پیامبر اکرم(ص) به طور قطع و اساسی این حدیث شریف را به بوته فراموشی سپردند. دلایل اصلی و اساسی این مدعا را می توان در شهادت حضرت امیر(ع) و حضرت امام مجتبی(ع) و واقعه دردناک عاشورا، به طور صحیح دید. قطعاً اگر مسلمین به فرمان پیامبر اکرم(ص) عمل می کردند، این فجایع عظیم اتفاق نمی افتاد.

در باب دیدگاه و منویات قرآن کریم نسبت به اهل بیت(ع) باید عرض کرد که آیات متعددی در باب جایگاه و موقعیت اهل بیت پیامبر اکرم(ص) در قرآن کریم وجود دارد. آیه اولی که در این مقوله وارد است آیه ۳۳ سوره مبارکه احزاب است که در آن خداوند می فرماید:«إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»،باید دقت داشت که محورهای بسیاری در این آیه وجود دارد که در این مقال بنده به بعضی ازآنها اشاره خواهم کرد. اولاً به تعبیر صریح و روشن تمامی مفسرین، اعم از شیعه و سنی، متقدم و متأخر، معتقد هستند که این آیه در شأن حضرت امیر(ع)، حضرت صدیقه طاهره(س)، حضرت امام حسن(ع) و حضرت سیدالشهدا(ع) نازل شده است.

در این باب جناب «ابن حجرعسقلانی» شافعی مذهب در کتابش می گوید: اکثر مفسرین بر این عقیده هستند که شأن نزول آیه تطهیر، فقط حضرت امیر و حضرت صدیقه و حسنین(ع) هستند. در مقوله نزول آیه تطهیر بالاتر از کلام ابن حجر، مطلبی است که درکتاب صحیح مسلم، که بعد از صحیح بخاری بزرگترین منبع فقهی اهل سنت است، وارد شده که در باب فضایل اهل بیت پیامبر اکرم آمده است،«روزی نبی مکرم اسلام(ص) نشسته بودند که امام حسن(ع) بر ایشان وارد شدند، حضرت ایشان را به نزد خود فرا خواندند، سپس امام حسین(ع) بر حضرت وارد شدند و سپس حضرت صدیقه کبری(س) و در آخر حضرت امیر(ع) بر ایشان وارد شدند، در این هنگام پیامبر اکرم(ص) همگی این بزرگواران را به کنار خود فرا خواندند و این آیه شریفه را قرائت نمودند:«إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»، در نتیجه با توجه به این روایات صحیح و معتبر، می توانیم ادعا نماییم که، آن راد مردی که در سال ۶۱ هجری، یعنی قریب به پنجاه سال بعد از رحل جانسوز نبی مکرم اسلام(ص) و به آن صورت فجیع در آن سرزمین پر آشوب و فتنه و به آن صورت دردناک به شهادت رسید، یکی از مصادیق بارز و اکمل آیه شریفه تطهیر بود.

متأسفانه امت نادان و جاهل، کسی را بعد از پیامبر(ص) به شهادت رساندند که، جایگاهش نزد خداوند تبارک و تعالی، بسیار بسیار والا و بالا بود. اما آیه دومی که در قرآن کریم نسبت به مقام و جایگاه اهل بیت(ع) وارد است، آیه ۶۱ سوره مبارکه آل عمران، معروف به آیه شریفه مباهله است، خداوند در این آیه می فرماید:« فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَهَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ»، درباب این آیه شریفه جناب حاکم نیشابوری شافعی مذهب، در کتاب«معرفه علوم الحدیث»، می گوید: واژه أَبْنَاءَنَا در این آیه شریفه فقط در مورد دو نفر بکار می رود، یکی از این دو نفر حضرت امام مجتبی(ع) است و دیگری شخص شخیص و والا مقام حضرت سیدالشهدا(ع) می باشد.

این حقیقت، حقیقتی است که نه تنها حاکم نیشابوری آن را بیان می کند، بلکه حقیقت و اصالتی است که بزرگان دیگر و به نام اهل سنت، مانند زمخشری و در کتاب معروفش«الکشاف» نیز به آن معترف است. بنابراین این دو آیه شریفه برای تبین و تثبیت عظمت و موقعیت جایگاه رفیع اهل بیت(ع) و حضرت سیدالشهدا(ع) در قرآن کریم، برای ما کافی و وافی خواهد بود. باید اذعان داشت که با توجه به تمامی این تعابیر والا و بالا، متأسفانه امت نمک نشناس و ناسپاس پیامبر اکرم(ص) بعد از وفات آن بزرگوار، اجر و پاداش امر عظیم و سترگ رسالت نبی اکرم(ص) را با به شهادت رساندن حضرت سیدالشهدا(ع) به خوبی ادا نمودند. لازم به ذکر است، این جنایت بزرگ و عظیم، در کنار فتنه عجیب و غیر قابل قبول سقیفه، دقیقاً همان فراموشی جایگاه اهل بیت(ع) نزد مردم بود که پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) در حدیث شریف ثقلین مورد تاکید و نظر قرار داده بودند.

 

*استاد، در باب جایگاه و موقعیت، مقام حضرت سیدالشهدا(ع)، از منظر پیامبر(ص)، چه وصایا و اوامری وارد شده است؟

 

در این مورد باید گفت که در عالم وجود هیچ شخصی مانند وجود مقدس پیامبر(ص) به مقام و جایگاه اهل بیت(ع) واقف نبوده و نخواهد شد. پیامبر(ص) به مناسبت های مختلف و متنوع  سعی و اهتمام داشتند، جایگاه و مقام اهل بیت(ع) را برای مردم و امت آشکار نمایند. در پاسخ به سوال قبلی، گفته شد، در تفسیر آیه شریفه مباهله، حاکم نیشابوری شافعی مذهب معترف است که، شأن نزول این آیه حسنین(ع) هستند، این مطلب از لسان یکی از عالمان اهل سنت است. همین حاکم نیشابوری روایت می کند که، پیامبر اکرم(ص) به مدت شش ماه هر روز وقت نماز صبح می آمدند درب منزل حضرت امیر(ع) و حضرت فاطمه(س) و آیه شریفه تطهیر را تلاوت می نمودند. ایشان این آیه شریفه را برای درب و پنجره و سنگ های آن منزل تلاوت نمی کردند، تلاوت این آیه نشان دهنده، شأن و جایگاه افراد ساکن در آن منزل می بود.

باز در این زمینه جناب ابن عساکر دمشقی شافعی مذهب در کتاب تاریخ دمشق، از همسر با وفای پیغمبر(ص) روایت می کند که «روزی امام حسن(ع) و امام حسین(ع) با هم مشغول بازی بودند که امین وحی، حضرت جبرئیل(ع) بر پیامبر(ص) وارد شدند و فرموند: یا محمد(ص)، امت تو بعد از وفات شما، فرزندت حسین را خواهند گشت. در همین روایت وارد شده است که پیامبر(ص) با شنیدن این جمله به گریه افتادند و سپس حضرت سیدالشهدا(ع) را به سینه خود چسباندند. نکته قابل توجه در این روایت این است که واقعه شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) متصل است به وحی و پیام الهی، بنابراین می توان به این نتیجه و مقصود رسید که موضوع شهادت حضرت سیدالشهدا، توسط خداوند خیلی پیشتر از واقعه عاشورا، به پیامبر اکرم(ص) ابلاغ شده بود.

روایت دیگری در این باب از جناب شیخ المحدثین، شیخ صدوق، که از بزرگترین و نامدارترین محدثین و محققین عالم تشیع است، وارد شده است. شیخ صدوق در کتاب معروفش«عیون اخبار الرضا» می گوید: امام محمد جواد(ع) از پدران بزرگوارش و از امام حسین(ع) نقل می نمایند که : روزی نزد رسول خدا وارد شدم و دیدم نزد پیامبر(ص) ابی بن کعب نشسته است، پیامبر(ص) وقتی مرا دیدند، فرمودند«مرحبا یا اباعبدالله، یا زین سماوات و الارضین»، یعنی، خوش آمدی ای زینت آسمانها و زمین ها، در ادامه آمده است، زمانی که این روایت از لبان مبارک پیامبر(ص) خارج شد، ابی بن کعب از این سخن سخت در شگفت و تعجب شد، پیامبر(ص) که متوجه تعجب و حیرت ابی بن کعب از این سخن، آن هم در مورد یک کودک خردسال شده بود، فرمود: ای ابی قسم به خداوندی که مرا به نبوت مبعوث نمود، بدان که حسین(ع) برای اهل آسمانها و اعلاء علیین، شناخته شده تر و بزرگتر است، تا برای اهل زمین و دنیا، و سپس نبی مکرم(ص) ادامه دادند که در یمین عرش الهی مکتوب است که همانا حسین(ع) چراغ هدایت و کشتی نجات است.

این ارزش و مقام را امام حسین(ع)، زمانی توانستند به ظهور و بروز برساند که، با آن حرکت عظیم، ظلمات و تاریکی های به وجود آمده توسط عمال نامشروع اموی را به روشنی و هدایت مطلق، تبدیل کردند. بازدراین باب، ابن عساکر روایت دیگری را نقل می نماید از یکی از صحابه به نام حُذَیفه بن یمان، ایشان می گوید که پیامبر(ص) فرمودند که فرشته ای بر من نازل شد که تا آن زمان هرگز بر من وارد نشده بود، این فرشته مرا بشارت داد که، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هر دو سید و آقای جوانان اهل بهشت هستند، بنابراین این روایات که از لسان نبی مکرم اسلام(ص) بیان شده اند، قطعاً در شناخت و رسیدن به جایگاه و مقام حضرت سیدالشهدا(ع) در نزد پیامبر(ص)، برای ما، کافی و وافی خواهند بود.

 

*به نظر حضرتعالی مهمترین پیام های عاشورا، که بتوان از آنها به عنوان مولفه، برای تمدن سازی و یا گرفتن الگو برای ایجاد فرهنگ و اندیشه صحیح و متعالی و اسلامی بهره جست، کدام مولفه ها است؟

 در باب واقعه عاشورا، باید یادآور شد که، یکی از مهمترین دلائلی که باعث پدید آمدن این رویداد عظیم شد، این مورد بود که، امت نبی مکرم اسلام(ص) به فرمایش پیامبر(ص) در مورد جدا نکردن قرآن کریم و اهل بیت(ع) از یکدیگر توجه نکردند و با این جدا سازی باعث بوجود آمدن این واقعه دردناک شدند، اما در باب پیام های واقعه عاشورا، مهمترین پیام، احیای ارزشها و باورهای الهی و اسلامی است. یکی از این ارزشها نماز است. یکی دیگر از این ارزشها امر به معروف است، ارزش دیگر نهی از منکر است، در روز عاشورا روایت است، یکی از یاران با وفای سیدالشهدا(ع) به نام «ابوثمامه صائدی» در هنگام نماز رو کردن به حضرت(ع) و فرموند: یابن رسول الله(ص) دوست دارم آخرین نماز را به شما اقتدا نمایم، حضرت(ع) فرمود:«جَعَلَکَ اَللهُ مِنَ اَلمُصَلّین»یعنی، خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد. سپس فرمودند: نماز را باید در اول وقت به جا آورد، بنابراین نه تنها حضرت سیدالشهدا(ع) به ادای فریضه آن هم در آن روز پر آشوب و فتنه اهتمام داشتند، بلکه به اقامه فریضه آن هم در اول وقت عنایت داشتند، این رویکرد(اقامه فریضه در اول وقت)، که در تمامی احادیث وارده از اهل بیت(ع) مورد تاکید و تایید قرار دارد، بهترین و عالی ترین درس و سرمشقی است که ما می توانیم از واقعه عظیم عاشورا دریافت نماییم.

 

انتهای پیام/

کد خبر : 31579
تاريخ ثبت خبر : 19 مهر 1395
ساعت بارگزاری خبر : 12:22
برچسب‌ها:, , , ,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)