نقش امام(ع) نسبت به علوم، نقش تبیینی ـ تفسیری است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، قرآن و روایات دلالت بر اثبات دیدگاه اتصال علم امام(ع) به خداوند سبحان می‌نمایند. امام(ع) بهره‌مند از روح بلند و مقدسی از جانب خداوند می گردد که این عطیه الهی امام(ع) را در انجام وظایف و شئون الهی او و ارتباط با ملکوت و آگاهی از حقایق پنهان و دریافت کامل شریعت محمدی در جهت هدایت رسانی یاری می‌کند.

آیات قرآن و روایات از گونه‌هایی از علم برای افراد خاصی سخن می گوید که با علوم رایج در میان سایر افراد بشر هم از لحاظ کیفیت و هم کمیت بسیار متفاوت است.

شیعه با توجه به نقش امام(ع) پس از پیامبر خاتم(ص) که نقش هدایتی گسترده ای است و از ظاهر تا باطن جامعه و افراد آن را در بر می گیرد، امام(ع) را دارای ارتباط و آگاهی از منابع عظیم الهی می داند و دانش او را فراتر از علم عادی، دارای مجاری و مبادی غیبی و لدنی میداند.

امام(ع) با توجه به مقام امامت، صاحب معرفت و علوم بسیار گسترده‌ای است. این آگاهی وظایف او را در ارتباط با مخلوقات از جانبی و در ارتباط با انسان از جانبی دیگر نمایان می سازد. تصور دانش مکتبی و تعلیمی به شیوه نوع بشر برای امام دلیل فهم کوتاه از جایگاه امامت و نقش امام(ع) در نظام هستی است.

از ویژگی‌های علم و آگاهی الهی به فراخور کمیت آن معرفت به حقیقت اشیاء و رویت واقعیات آنها و ارتباط اشیاء با یکدیگر در نظام هستی و عوامل موثر در موجودات است که در بلندترین مرتبه این عوامل، علم و قدرت خداوند سبحان نسبت به اشیاء قرار دارد، که خداوند متعال تجلی علم و قدرت خود را نسبت به اشیاء به امام و صاحب علم الهی آشکار و نمایان می سازد، که از این امر به روئیت ملکوت و آگاهی از اسم اعظم تعبیر شده است.

روح قدسی و الهی امام(ع) که امری اعطائی از جانب خدا است زمینه ساز و وسیله درک و فهم معارف الهی است، به گونه ای که سر چشمه علوم امام(ع) را باید در روح بلند و دارای ظرفیت عظیم امام جستجو نمود. روحی که پا را در درجه ایمان استوار کرده و مستقر نموده است و بر سکوی پس از آن یعنی طهارتی گام نهاده که خداوند آن را شرط حقیقت قرآن بیان نموده است قرآنی که با توصیف تبیان کل شی، معرفی شده است.

امام(ع) علاوه بر جایگاه کمال بخشی و تحقق بخشیدن استمرار ختم نبوت، نقش هدایت خاص یا همان امامت به معنای ویژه آن را هم بر عهده دارد که این لذا امامت با ختم نبوت نه تنها تعارضی ندارد بلکه لازمه خاتمیت وجود و تبلور امامت است.

مدار هستی و در نتیجه علم بر پایه توحید و ربوبیت الهی استوار است و این رابطه در آگاهی و علم خاصی که قرآن و روایات از آن سخن می گویند برترین جایگاه را به خود اختصاص داده است. یعنی همه اشیاء و موجودات در ارتباط و تعلق با خدا فهم و درک می شوند که همین درک حقیقی و کمال درک است.

پاکی روح امام(ع) زمینه ساز پاکی عمل و دوری مطلق از معصیت است و پاکی عمل و روح جذب کننده نوری است که حقیقیت علم را به آن معرفی نموده اند.

مسئله هدایت از اساسی ترین مسائل مربوط به رابطه موجودات و خالق آنها است، انسان به سبب توانمندیها و ظرفیهای او از جنبه های مختلفی از هدایت بهره مند است یعنی او علاوه بر هدایتی عام و عمومی که تمامی اشیاء را در بر می گیرد هدایتی خاص دارد که به سبب بهره مندی از عقل و توان درک و فهم و تحلیل گزاره ها می تواند از آن بهره مند شود.

هدایت خاص مورد نظر در طول حیات بشریت توسط حجت‌های الهی یعنی انبیاء صورت پذیرفته است اما هدایت انسان به این مرحله هم ختم نمی شود، بلکه انسان برای دریافت هدایتی در وحله پس از هدایت خاص می تواند از هدایتی ویژه و الهی که علاوه بر در راه قرار گرفتن است و برای ایصال به مطلوب است بهره مند شود، این هدایت را خداوند سبحان توسط امام(ع) که نقشی خاص در نظام هستی دارد محقق می سازد، امامت به این معنا را گروهی از انبیاء و تمام جانشینان پیامبر خاتم عهده دار هستند.

مطابق رهنمود آیات وروایات علم به احکام و حلال وحرام و همچنین علم به قرآن توسط پیامبر اکرم(ص) به ائمه اطهار منتقل گردیده است، لذا نقش امام(ع) نسبت به این علوم، نقشی تبیینی تفسیری و امام شاخصی برای رفع اختلافات و بروز علوم انتقالی از پیامبر(ص) است.

در حقیقت، حق تشریع و قرار دادن حلال و حرام برای امام(ع) ثابت نیست بلکه علم امام(ع) به این امور علمی است که از طریق صاحب شریعت یعنی پیامبر اکرم(ص) اخذ شده است هر چند باید پذیرفت که امام(ع) در این زمینه از اموری آگاه شده که دیگران از آن محروم هستند.*

*منبع: شاکر اشتیجه، محمدتقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، منابع علم امام(ع) در قرآن و روایات

انتهای پیام/