شاکله و جان مدیریت اسلامی، خانواده است

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از مفتاح، حجت الاسلام والمسلمین ولی الله نقی پورفر، رئیس پژوهشکده مدیریت اسلامی دانشگاه قم در درس خارج فقه نظام‌های اسلامی، موضوع مدیریت اسلامی را مورد بحث قرار داد و خاطرنشان کرد: هر علمی دارای مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی، انسان شناسی و روش شناسی است. مبانی نیز به دو قسمت عام و خاص تقسیم می شود. مبانی خاص فونداسیون مسائل علم را تشکیل می دهد.

وی برای علم دینی سه مبنای خاص معرفت شناسی، هستی شناسی و الزام شناسی قائل شد و گفت: براساس نگاه قرآنی مبانی هر علم باید به اندازه خودش پرداخته شود. به گونه ای نباشد که ما انسان شناسی را هم تراز با توحید شناسی بررسی کنیم. نخستین گام در اسلامی سازی علوم انسانی نیز دین شناسی است.

حجت الاسلام والمسلمین نقی پور فر در تقسیم دیگر مبانی دینی را شامل دو نوع محتوایی و روشی دانست و عنوان کرد: مبانی روشی همان اجتهاد جامع در استنباطات دینی است و خود همین استنباط شامل روش شناسی معمولی، وحیانی، عقلی، تجربی و شهودی می شود و مهم این است که رابطه میان این ها به درستی تنظیم شده باشد.

رییس پژوهشکده مدیریت اسلامی دانشگاه قم، در ادامه مسائل مدیریت را به دو دسته کلان و جزئی تقسیم کرد و یادآور شد: مسائل کلان چارچوب ها را مطرح می کند که ذیل آن ها، نظریه ها شکل می گیرد.

وی کلید واژه قرآنی مدیریت اسلامی را تدبیر همراه با ولایت الهی برشمرد و گفت: مدیریت اسلامی به معنای تدبیر ولایی امور مجموعه های منسجم سلسله مراتبی برای رسیدن به اهداف مبتنی بر ارزش های اسلامی است.

حجت الاسلام نقی پور فر، مدیریت اسلامی را دارای سه سطح مدیریت الهی، مدیریت معصومین(ع) و مدیریت غیر معصومین(ع) دانست و تأکید کرد: مدیریت سطح غیر معصومین(ع) به معنای تدبیر ناظر به وظایف عمومی است که شامل تدوین، اجرا و نظارت می شود. در مدیریت اسلامی نخست باید اهداف و ویژگی های آن مشخص شود.

وی ادامه داد: تدبیر از تدبر گرفته شده که به عمق اندیشی و عاقبت نگری اطلاق می شود. تدبیر نیز علم، هنر و مهارت را شامل می شود. براساس این نگاه باید دانشکده های مدیریت اسلامی را راه اندازی کنیم نه این که اجازه دهیم هر کسی با هر مهارت و استعداد وارد این عرصه شود.

این استاد حوزه و دانشگاه، عقلانیت را جان مدیریت دانست و تصریح کرد: عقلانیت کلان شاخص شایسته سالاری در اسلام است که به ارزشی، معرفتی، گرایشی، رفتاری و حرفه ای تقسیم می شود. عقلانیت حرفه ای به تجربی، تخصصی و توان مدیریتی تقسیم می شود. خود عقل دارای پایگاه وراثتی است. به همین دلیل باید برای جذب دانشجویان دانشکده های مدیریت اسلامی به موضوع وراثت نیز دقت داشته باشیم. این نشان می دهد که ما باید برای دانش آموزان پرونده شخصیت شناسی داشته باشیم.

وی افزود: دانشجویان دانشکده های مدیریت اسلامی قرار است فردا روزی سکانداران و پرچمداران اقتصاد اسلامی باشند و اگر در انتخاب آن ها دقت لازم صورت نگیرد اقتصاد اسلامی زمین می خورد. در حالی که متأسفانه در دانشکده های مدیریتی ما نسبت به مهارت، هنر و علم توجه نمی شود. بدون استاندارهای حداقلی تنها به تکثیر مراکز مدیریتی پرداختیم.

حجت الاسلام والمسلمین نقی پور فر، کلید واژه ولایی در موضوع تدبیر را ناظر به رابطه سرپرستی توأم با دوستی، عشق و محبت بیان کرد و گفت: رابطه مدیریت اسلامی با زیر مجموعه خود رابطه پدری و فرزندی ایمانی است. در مقابل ولایی الهی، ولایی شیطانی قرار دارد که سرپرستی تؤام با ادعای دوستی است. با ادعای دوستی افراد را شکار می کند. سازمان اسلامی در حقیقت خانواده بزرگی است که سرپرست آن پدر معنوی است. وقتی این نگاه باشد مسائل زندگی اعضای سازمان برای پدر معنوی موضوعیت پیدا می کند.

وی اضافه کرد: نگاه ولایی از نظر کاربردی بسیار مهم بوده و راه اصلاح را باز می کند. نیرو را عاشق رییس اش می کند و او با دل و جان کار می کند. وقتی این ها را رعایت نمی کنیم اوضاع به هم می ریزد و دنبال نخود سیاه می گردیم که چه کسی مقصر است. در اداره امور به نام اسلام و اهل بیت(ع) بسیار نادان، کج و کوله و ناشی هستیم و خدا از سر تقصیرات ما بگذرد. چون آرزوی انبیا، اولیاء و شهدا این بود که چنین حکومتی داشته باشند ولی ما چگونه رفتار می کنیم؟ نگاه ولایی پرده های حجاب میان کارمند و مدیر را می درد و مدیر را تکلیف مدار به بار می آورد. مدیریت مفت و مجانی نیست بلکه نسبت به زیر مجموعه مسئولیت داریم.

رییس پژوهشکده مدیریت اسلامی دانشگاه قم، با یادآوری این نکته که سازمان، موضوع علم مدیریت است، خاطرنشان کرد: در علم مدیریت به سبب لجاجت، خانواده سازمان معرفی نمی شود. در حالی که خانواده، سازمان است. خانواده در اسلام و عرف بشری یک سازمان ویژه است که روابط خاصی در این سازمان جاری است. به همین دلیل یکی از مؤلفه های مهم مدیریت اسلامی، مدیریت و بررسی نظام خانواده است. یعنی مدیریت نظام خانواده یکی از موضوعات اسلامی مدیریت اسلامی است.

وی ادامه داد: خانواده نه تنها سازمان است بلکه محور تمامی سازمان ها نیز به شمار می آید. پارادایم محوری و اساسی مدیریت اسلامی خانواده است. سازمان خانواده محور تدبیر نظام است. کسی که این گزاره را نفهمد مدیریت اسلامی را نفهمید. از نظر اسلام تنها سازمان اصیل خانواده است و سازمان های دیگر ابزاری هستند برای پاسخ به اقتضائات اصیل خانواده است. این نوع نگاه انقلابی در مدیریت اسلامی کشور ایجاد می کند. جان مطلب مدیریت اسلامی همین است. چون خانواده حلقه ارتباط فرد با جامعه باشد. به همین دلیل تمامی سازمان ها همانند قوای سه گانه، حوزه علمیه، دانشگاه و… باید در اختیار خانواده باشد. خانواده محور تدبیر نظام اسلامی است.

از دیدگاه حجت الاسلام و المسلمین نقی پور فر برداشتن قید ولایی از تدبیر، مدیریت اسلامی را همانند جسد بدون روح می کند و گفت: حیات مدیریت اسلامی به ولایت است. پرچمدار تدبیر ولایت نیز روحانیت است. یعنی روحانیت پرچمدار مدیریت اسلامی است.

انتهای پیام/