حوزه باید به بازبینی رسالت مطلوب و نقش موجود روحانیت بپردازد/ دین باید منشأ فرهنگسازی قرار گیرد

به گزارش طلیعه؛موضوع کتاب “تحول حوزه علمیه و روحانیت در گذشته و حال، طرح الگو، چشم انداز و ارزیابی فعالیت روحانیت” بررسی تحول حوزه و روحانیت در گذشته و حال است. ایجاد نیازمندیهای نوین فردی و اجتماعی به آموزه های دینی به

واسطه تغییر شرایط در بیرون و بروز استعدادها و ظرفیتهای نوین در درون جامعه روحانیت، همواره تغییر و بعضا تحول متناسبی را ایجاب نموده است. پژوهش حاضر می خواهد براساس الگویی پیش نهادی مطلوبیت های تحول را ترسیم

و بر اساس آن عملکرد روحانیت را در تاریخ معاصر به ویژه بعد از انقلاب بررسی نماید. نپرداختن به این مسأله همواره مبدا قضاوتهای غیر منصفانه یا خوش بینانه نسبت به عملکرد روحانیت بوده است و هر یک به سهم خود عدم تصمیم

گیری درست نسبت به آینده حوزه را به دنبال داشته است.

در این کتاب تحول حوزه علمیه در گذشته و حال در سه بخش بررسی شده است. متناسب بودن فعالیتهای حوزه با تحولات شرایط زمانه نیازی است که بر اساس آن تحول روحانیت را در تاریخ معاصر به ویژه بعد از انقلاب می طلبد.

جایگاه روحانیت پیش از انقلاب بیشتر به منبر و محراب محدود می شد. اما با پیروزی انقلاب اسلامی و وارد شدن حوزه های علمیه به عرصه های سیاسی و اجتماعی وسیع تر و همچنین تصمیم گیری و تصمیم سازیهای کلان و در

اختیار داشتن ابزار های رسانه ای فراگیر، ضرورت بازنگری و ارزیابی این نهاد تأثیرگذار را بیشتر نشان می دهد.

در اینجا این سؤال مطرح می شود که: جایگاه و منزلت مطلوب فرهنگی روحانیت و حوزه های علمیه کدام است؟ و متناسب با چنین جایگاهی چه عملکردی، عملکرد مطلوب و مورد انتظار از حوزه و روحانیت به شمار می آید؟ ارزیابی

منصفانه نسبت به فعالیت های انجام شده چیست؟ این ها سوالاتی است که نویسنده تلاش دارد با ارائه ارقام و آمار در این پژوهش به آن ها پاسخ دهد.

کتاب حاضر بر این اصل استوار است که دین باید منشأ فرهنگسازی قرار گیرد. آن هم در تمامی سطوح فرهنگ، لذا ضروری است روحانیت و حوزه های علمیه به عنوان پرچمداران فرهنگ جامعه به بازبینی رسالت مطلوب و نقش موجود

روحانیت بپردازند و شنوای ارزیابی منصفانه از بیرون از حوزه هم باشند.

اهمیت وضع فرهنگی و ارزشی جامعه در روند درست رشد و توسعه کشور، غنای تعالیم حیات بخش اسلام، مسئولیت روحانیت در شناخت، ابلاغ و اجرای آموزه های اسلام، فرصت بی بدیل پدید آمده در عصر حاضر با تشکیل نظام

جمهوری اسلامی، اعتماد مردم به روحانیت در واگذاری مسئولیت ها، مسئولیت پذیری روحانیت، تغییر شرایط اجتماعی و فرهنگی در کشور و نیز در عرصه بین الملل، عبور از شرایط بحرانی بعد از انقلاب و جنگ و وجود سه دهه تجربه

فعالیت های فرهنگی، مجموعه عواملی هستند که حوزه های علمیه را ملزم می سازند تا با ارزیابی خود به ارتقای این نهلد تاثیر گذار بیشتر کمک کنند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند نویسنده این اثر در پژوهش حاضر مشخصا به پاسخ سه پرسش اصلی زیر می پردازد:

الگوی تبیین چشم انداز و ارزیابی عملکرد حوزه علمیه چیست؟

چشم انداز مطلوب فرهنگی حوزه علمیه کدام است؟ بدون قید زمان

نقاط قوت و ضعف فرهنگی حوزه های علمیه در تاریخ معاصر به ویژه پس از انقلاب اسلامی چه بوده است؟

نویسنده مشکلات این پژوهش را در چند زمینه برمی شمرد: نبودن پیشینه علمی جامع در بررسی عملکرد حوزه های علمیه و عدم دسترسی به اطلاعات موجود و نبودن یک مرکز آمار دقیق از عملکرد حوزه ها در زمینه های مختلف از

جمله این مشکلات است. لذا نویسنده از طریق پژوهش میدانی، اظهار نظر برخی مسئولان و یا نظر سنجی های ملی و یا از طریق پایان نامه ها و مقالات منتشر شده، توانسته اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورد.

بخش اول کتاب با عنوان: الگو، ارزیابی و چشم انداز مطلوب فرهنگی روحانیت، شامل دو فصل است: الگوی ارزیابی فرهنگی روحانیت و ترسیم چشم انداز مطلوب.

بخش دوم با عنوان: عملکرد فرهنگی حوزه های علمیه در تاریخ معاصر، در چهار فصل آمده است و عملکرد روحانیت را از زمان صفویه تا دوره محمد رضا پهلوی بررسی می کند.

بخش سوم: روحانیت پس از انقلاب اسلامی است که در دوفصل مطرح شده است:

فصل اول، عملکرد بیرونی فرهنگی حوزه های علمیه

فصل دوم، عملکرد درونی فعالیت فرهنگی حوزه های علمیه