تمدن‌های انسانی و فرهنگ‌های بشری تشنه معارف حسینی هستند

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، تبیین جایگاه نهضت عظیم عاشورا در فرهنگ سازی و تمدن سازی اسلامی و نیز تحلیل چگونگی بسترسازی برای اجرای مولفه های قیام عاشورا، در سطوح گوناگون جامعه و همچنین بررسی موقعیت نهضت سترگ حضرت سیدالشهدا(ع) دراحیاء و بازآفرینی فرائض و فرامین الهی و قرآنی، ما را بر آن داشت تا با آیت الله سید طه موسوی هشترودی، استاد حوزه و دانشگاه، گفتگویی ترتیب دهیم که ماحصل آن در ادامه از نظرتان می گذرد.

*استاد! چگونه می توان از مولفه ها و پیام های نهضت عظیم عاشورا در فرهنگ سازی و تمدن سازی بر پایه اصول و منویات اسلامی بهره جست؟

 در ابتدا باید عرض کنم که، در نگاه و منظر ابتدایی می بایست به عنوان یک مکتب به نهضت عظیم حضرت سیدالشهدا(ع) نگاه شود؛ نه به عنوان یک فاجعه و یا یک حادثه. نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) یک گفتمان فکری است که دارای دکترین مهم انسانی و اجتماعی است. بنابراین زمانی که ما مکتب عظیم عاشورا را با دیدگاه دین و منویات آن می نگریم، حضرت سیدالشهدا(ع) را شخصی در می یابیم که به عنوان رهبریت دینی که مسئول اجرای احکام و شریعت است، تا آن مقام پیش می رود که شهادت برای ایشان و یاران باوفای ایشان حادث می گردد، بنابراین با توجه به این مشخصات ما قطعاً به ماهیت این مکتب و فرهنگ دست خواهیم یافت.

در این مقوله باید توجه داشت که، این دکترین بر پایه اوامر وحیانی و تعالیم الهی است. حضرت سیدالشهدا(ع) هم خودش متصل به وحی است و هم از دودمان و خاندان وحی است. در واقعه عظیم عاشورا حضرت سیدالشهدا(ع) کار و فعلی را بر اساس فکر و اندیشه خود انجام ندادند، بلکه ایشان طالب اجرایی شدن و به فعل در آمدن احکام و فرائضی بودند که اجرا و پیاده سازی آنها بسیار سخت و مشکل می بود.

اگر ما در حال حاضر و بنا به فرمایش خود ایشان مبنی بر اینکه حرکت من در جهت احیاء نمودن و زنده کردن فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح امت نبی مکرم اسلام(ص) است، در حالی که این فرایض در دوران نبی مکرم اسلام(ص) نیز تا به این اندازه مورد بی مهری قرار نگرفته بود، گام برداریم، می توانیم به یک مولفه اساسی و زیر بنایی در باب تمدن سازی اسلامی دست پیدا کنیم.

پیاده سازی این مفاهیم، یعنی زدودن و پاک کردن تمامی و همگی بدی ها و نادرستی ها و در مقابل پیاده سازی و اجرا سازی تمام خوبی ها و فضائل. در مقوله تمدن سازی باید دقت داشت که مفهوم تمدن، یعنی اجرای مدنیت در جامعه بر اساس الگوها و مدل های ارزشی و زیر بنایی. خُب چه ارزشی بالاتر از این که حضرت سیدالشهدا(ع) می فرمایند که نباید رهبری یک جامعه شخصی فاسد، شراب خوار و بی قید باشد. چه ارزشی از این بالاتر که حضرت سیدالشهدا(ع) می فرماید، رهبری جامعه نباید با دین و اصول اعتقادی مردم جامعه خود بازی و شعبده نماید، این معنی، مفهومی است که تمامی عقلا و بزرگان حتی فارغ از مذهب و شریعت شان نیز به صحت آن صحه می گذارند.

از سمت دیگر تمامی سکنات و رفتار و کردار حضرت سیدالشهدا(ع) در این قیام، مدنیت و ارزش نهادن به ارزش های جامعه را به منصه ظهور می رساند. اگر درعرصه نهضت عاشورا، جلوه های انسانی و انقلابی و اجتماعی را بررسی و تحلیل نماییم، قطعاً به این نتیجه خواهیم رسید که این نهضت مانند و مشابهی در دنیا ندارد. اگر در این واقعه، رویکرد حضرت سیدالشهدا(ع) با یاران و نزدیکان و خاندان گرامی شان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد، می بینید که چنین رویکردی در تاریخ مشابه و قرینه ای ندارد.

حتی در جریان مبارزاتشان در میدان نبرد و اجازه دادن به یاران و خاندان گرامی شان جهت حضور در میدان، هم به خوبی در می یابیم که چنین رویکردی فقط مختص حضرت سیدالشهدا(ع) است و بس. این جلوه های عظیم به طور قطع، در هیچ مدنیت و مبانی اجتماعی، جز در فرهنگ و تمدن حضرت سیدالشهدا(ع) دیده نمی شود. بنابراین ما می توانیم ادعا کنیم که اگر کسی و جامعه ای بخواهد الگو و مدلی برای تمدن سازی، از نهضت عظیم عاشورا دریافت کند، می بایست ابتدا به مکتب و نهضت عظیم حضرت سیدالشهدا(ع) آشنایی و احاطه پیدا نماید و سپس مکتب و نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) را تبیین نماید و به فرامین و خطبه های حضرت سیدالشهدا(ع) آگاهی و اشراف پیدا کند.

یک نمونه بسیار متعالی در باب وجودی حضرت سیدالشهدا(ع) که می تواند الهام بخش تمدن سازی بسیار بالا و والا و یا  به تعبیری تمدن سازی الهی باشد این مطلب است که، ایشان در آخرین لحظات عمر مبارکشان و در حالی که با قاتل خاندان و عزیزانشان در گودال قتل گاه مواجه می شوند، رو می نمایند به شمر(لعته الله علیه)، و می فرمایند: خودت را از این گرداب و منجلاب و عذاب ابدی رهایی بخش و الّا به عذاب ابدی و حتمی مبتلا خواهی شد.

در واقع رویکرد حضرت سیدالشهدا(ع) این است که در آن لحظه و هنگام آخر نیز، راه سعادت و سلامت را حتی به شقی ترین و ناپاک ترین فرد نیز نشان دهد، باید دقت و توجه داشت چنین رویکردی در هیچ تمدن و فرهنگی و در هیچ نقطه و جایگاهی در عالم خلقت و جهان هستی، دیده نمی شود. لذا وجود مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) به عنوان یک رهبر و مرجع که اهتمام دارد، همه ابناء بشر را به سعادت و کمال برساند قطعاً مدل و الگوی کاملی، برای ایجاد تمدن و فرهنگ اجتماعی است.

شما دقت کنید به حرکت این بزرگوار از مدینه تا مکه و سپس تا کربلا و منازلی که ایشان و خاندانشان سکونت می نمایند، شما ببینید که چه ماجراها و اتفاقاتی حادث می شود، به طور نمونه برخورد ایشان با جناب زهیر بن قین(ره) را مورد دقت قرار دهید، زهیر شخصی بود عثمانی مسلک که در واقعه قتل عثمان، خلیفه سوم، وجود مقدس حضرت امیر(ع) را، مقصر و مسبب این اتفاق می دانست، ولی همین زهیر در برخورد با حضرت سیدالشهدا(ع) دچار چنان تحول و دگرگونی می شود که با جدایی از اهل و عیال، به یاران حضرت سیدالشهدا(ع) می پیوندد و در راه ایشان به فیض عظیم شهادت نائل می گردد. اگر این الگوها با ارزشها و المان های وحیانی مورد نظر و اهتمام قرار گیرد، به طور قطع و یقین می توانیم به تمدنی اساسی و انسانی و متعالی و اسلامی دست پیدا نماییم.

*به نظر حضرتعالی چگونه می توان برای پیاده سازی مولفه ها و پیام های عاشورا در سطح جامعه بستر سازی نمود و از این مولفه ها بهره جست؟

 در این باب باید دقت کرد که واقعه عظیم عاشورا، همان طور که بیان شد، یک گفتمان و اندیشه و دکترین است. بنابراین برای بستر سازی و پیاده سازی مولفه های نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) در سطح جامعه نیاز به یک بصیرت و بینش اساسی است. در واقع هر چقدر که آشنایی و شناخت ما با وجود مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) و فرهنگ صحیح و درست عاشورا، نه آن فرهنگی که ساخته و پرداخته دشمنان حضرت سیدالشهدا(ع) است، مانند فرهنگ و اندیشه ای که در باب وجود مقدس حضرت ولی عصر(عج) ساخته و پرداخته اند، که ایشان با اعلام ظهور شروع می نمایند به کشتار و خونریزی، که اصلاً این رویکرد با شاخصه ها و قواعد وجودی حضرت حجت(عج) هماهنگ نیست، بیشتر شود، بهترین سرمشق و الگوست برای ما، برای دست یابی به بصیرت و بینش درست که همین مولفه ها، قطعاً در بستر سازی برای پیاده نمودن پیام های عاشورا در سطوح مختلف جامعه مفید و اثرگذار خواهد بود.

*رویکرد نهضت و حرکت حضرت سیدالشهدا(ع) را در احیاء کردن و زنده نمودن فرائض و فرامین الهی و قرآنی، چگونه تحلیل می فرمایید؟

 یکی از اساسی ترین و قطعی ترین و مهمترین عامل ساری و جاری شدن احکام و قوانین شرعی و اسلامی و حتی آموزش و انتقال این مفاهیم در سطوح مختلف، به طور قطع و یقین همین نهضت و حرکت عظیم حضرت سیدالشهدا(ع) است. ما با دقت و بررسی تمدن هزارو چند صد ساله اسلامی خود در می یابیم که آن چه جامعه ما، از دین و منویات آن و تعالیم نبوی و قرآنی دریافت نموده است، همگی متأثر و منشعب از فرهنگ و اندیشه حضرت سیدالشهدا(ع) و عاشورا است.

این معنی چه در منابر و چه در مداحی ها و چه در سخنرانی ها، توسط اشخاص مختلف به جامعه القا می شود. در این باب می بینیم مردم و توده جوانان در ایام ماه محرم بنا به دلائل گوناگون، اعم از دنیوی و اخروی، گرایش عجیبی به حضرت سیدالشهدا(ع) و عاشورا پیدا می نمایند. شما می توانید با رجوع به گذشته و سالهای پیشین، حتی در دوران قبل از انقلاب اسلامی نیز ببینید، اشخاص و افرادی هم که ارادت و اهتمامی به دین و نماز و تعالیم اسلامی نداشتند و بعضاً به کارهای خلاف نیز مبادرت می نمودند، با فرارسیدن ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع) و ماه محرم به دین و نماز و توجه به مسائل اعتقادی مبادرت می کردند.

بنابراین می شود اذعان نمود که مسئله عاشورا و ماه محرم بهترین امکان را برای پیاده سازی و اجرای فرامین الهی، مانند اقامه فریضه امر به معروف و نهی از منکر و نیز اقامه فریضه نماز را به ما می دهد. در همین باب شما ببینید در روز عاشورا هزاران نفر از مردم با تأسی به حضرت سیدالشهدا(ع) در سراسر معابر و هیأت و خیابانها به اقامه نماز ظهر عاشورا می پردازند. این رویکرد بهترین و والاترین منصه ظهور و بروز ارزشهای اسلامی و الهی است که با اقتدا به حضرت سیدالشهدا(ع) در سراسر بلاد اسلامی اتفاق می افتد. بنابراین این زمان قطعاً راهگشاترین و بی نظیرترین موقعیت است، برای دست یابی به اقامه فرایض و منویات الهی و اسلامی. ان شاالله خداوند همگی ما را در راه و مسیر امام حسین(ع) قرار دهد.

 انتهای پیام/