به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، پایاننامه کارشناسی ارشد «بررسی تطبیقی وجود مادی و مجرد در فلسفه، عرفان و کلام اسلامی» توسط روح الله غفاری نگاشته شده است.
مرتضی عرفانی، استاد راهنما و دادخدا خدایار، استاد مشاور این رساله در دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده الهیات، بودند.
چکیده:
مادی؛ یعنی موجودی که حجم وبعد دارد، فضا اشغال می کند، قابل اشاره حسی است و قوه و استعداد دارد و مصادیقش موجودات عالم دنیا؛ مانند جماد، نبات، حیوان و انسان است و اما مجرد موجودی است که خصوصیات یاد شده را ندارد و مصداقش خداوند، ملائکه (عقل ) و نفس است.
در قرآن و روایات به صراحت از تقسیم موجود به مجرد و مادی سخن به میان نیامده است؛ تعبیر قرآن کریم تقسیم عالم به عالم غیب و شهادت است. روایات فراوانی جسمیت را از خداوند نفی می کنند، ملائکه را از نور و نفس انسانی را غیر از جسم آن می دانند.
برخی ازمتکلمین اسلامی ملاک مادیت را امتداد داشتن و فضا اشغال کردن دانسته اند و بر این اساس تنها، خداوند را مجرد میدانند، نفس و ملائکه را اجسام لطیف نورانی محسوب می کنند.
فلاسفه اسلامی قوه، استعداد و تغییر داشتن را ملاک مادیت میدانند؛ براین اساس خداوند، نفس و ملائکه را مجرد اما بقیه موجودات را مادی می خوانند. اما عرفا ملاک مادیت را امتداد داشتن، قوه و استعداد داشتن می دانند و ملائکه را موجودات مجرد نورانی می دانند و نفس انسانی را مجرد می دانند.
پس نتیجه می گیریم طبق نظر قرآن، موجودات، به غیبی و موجودات شهودی و حسی تقسیم می شوند، همان مجرد و مادی فلسفی هستند که برخی از متکلمان قائل به آن نیستند گرچه ملائکه را مجرد نمیدانند اماخصوصیاتی که برای جسم هست را از ملائکه نفی میکنند که عرفا و فلاسفه اسلامی آن را قبول دارند.
پس ملاک مادیت می تواند هریک از سه خصوصیات ابعاد داشتن، قوه واستعداد داشتن و قابل اشاره حسی بودن باشد که هر یک از این علوم در مورد ملائکه این موارد را نفی کرده اند؛ البته هر علمی با زبان خاص خود و با اصطلاحات خود بیان کرده اند لذا اختلافی اساسی در اصل فرق داشتن ملائکه با موجودات مادی بین این علم ها نیست .
علاقهمندان میتوانند قسمتی از این رساله را از اینجا ملاحظه کنند.
انتهای پیام/