| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

مهدوی‌زادگان در نشست فقه و فن آوری؛


اندیشه اسلامی برای مسأله تکنولوژی، مدیریت فقهی را ارائه می‌کند

پیشنهاد دین اسلام برای حل مساله قاعده‌مند‌سازی دینی عمل انسان تکنیکال و ایدئولوژی‌زدایی از تکنیک است. قواعد عملی اسلام عبارت از شریعت است که توسط مدیریت فقهی عینیت پیدا می‌کند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، نشست فقه و فن آوری پیش همایش دین، فرهنگ و فن آوری، روز گذشته ۲۶ اسفندماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد و حجت الاسلام والمسلمین دکتر داوود مهدوی زادگان در این نشست به ارائه سخن پرداخت.

گزارشی کوتاه از این نشست را با هم می خوانیم: فن آوری، صنعت و تکنیک، خصلت بشری است و همزاد با حیات بشری است. و نوعی تشبه به وصف خالقیت و صانعیت باری تعالی است. انسان از آن رو به افزارمندی اقبال کرد که در رسیدن به اهداف ناتوان است. افزارمندی، کنش عقلانی انسان است که به موجب آن، مواد طبیعت را به ابزاری برای رسیدن به هدف، تبدیل می کند.

تکنیک و فن آوری در گذشته مساله نبود و لذا از ناحیه فیلسوفان هم پرسش از تکنولوژی طرح نشد. اما پیشرفت بی سابقه تکنیک در روزگار مدرن و آثار تخریبی آن، چنین پرسشی را به میان کشیده است. تعرض به طبیعت و برخورد خصمانه با آن، دور شدن از ارزش های اخلاقی و غیر انسانی تر شدن روابط، لگام گسیختگی تکنیک و مهار ناشدنی آن، از جمله جنبه های تخریبی تکنولوژی است. بر این وضع و حال، باید ایدیولوژیک شدن تکنیک را نیز  افزود.
اکنون دنیای مدرن به این جنبه تخریبی تکنولوژی بیش از کذشته توجه کرده است و دنبال یافتن راه حل های مهار کننده سلطه تکنیکال انسان است و از این رو، نگاهی به عالم های دیگر، بویژه عالم دینی دارد. البته این نگاه خالی از غرور نیست. اما به هر حال، آیا دین راه حلی برای این مساله بزرگ بشری دارد؟

تجربه اخلاق مسیحی

 در اینجا می توان از یک تجربه دینی  پیشاتکنولوژی یاد کرد و آن تجربه مسیحی اخلاق پروتستانی است. این آیین با تاکید بر دو آموزه تکلیف و ریاضت کشی، سعی داشت از سویی راه را برای عطش تکنیکی شدن بشر امروز باز کند و از سوی دیگر، مهاری بر لگام گسیختگی انسان تکنیکال باشد. لیکن، به موازات رشد و پیشرفت تکنولوزی، اخلاق پروتستانی کم رنگ تر و نا توان تر شد. دلیل عمده این شکست و ناتوانی، توقف در ساحت کلامی  ـ اخلاقی آن است.
شاید بتوان گفت که نظریه " قناعت و صناعت " با الهام از اخلاق پروتستانی شکل گرفت ولی این نظریه که به قصد مهار تکنولوژی پدیده آمده بود، از همان ابتدا خود را نا توان نشان داد و نتوانست جا باز کند.

تجربه فقه اسلامی

اندیشه اسلامی برای برون شو از مساله تکنولوژی، مدیریت فقهی را پیشنهاد می کند. این اندیشه توجهات را به سرچشمه های مساله معطوف می سازد؛ یعنی به دو واقعیت عمل و ایدئولوژی. مساله نه در خود تکنیک که در عمل و کنش فن آورانه انسان و ایدئولوژیک شدن تکنیک است.

از این رو، پیشنهاد دین اسلام برای حل مساله قاعده مند سازی دینی عمل انسان تکنیکال و ایدئولوژی زدایی از تکنیک است. قواعد عملی اسلام عبارت از شریعت است که توسط مدیریت فقهی عینیت پیدا می کند. چنین مدیریتی، انسان تکنیکال را متشرع بار می آورد و از واقعیت تکنیک، ایدیولوژی زدایی می کند. این راه حل بر خلاف ایده پروتستانی در ساحت کلامی ـ اخلاقی باقی نمانده است و به فقه العمل توجه جدی دارد.

چهار دهه از طرح این راه حل می گذرد و مدیریت فقهی توانسته موفقیت های نسبی خود را نشان دهد. به همین خاطر، نظام سلطه تکنولوژی از همان آغاز عینیت یابی سیاسی فقه با آن از در تخاصم وارد شده است و حجم سنگینی از فعالیت تخریبی علیه مدیریت فقهی، مانند جنگ تحمیلی و ترور و تحریم را به راه انداخته است.

در این میان، ایدئولوگ های تکنولوژی یا همان جریان روشنفکری در این هجمه ها مشارکت جدی داشته است و البته تمام این کنش های تخاصمی و ستیزه جویانه علیه مدیریت فقهی بیانگر موفق بودن این پیشنهاد دینی است.

انتهای پیام/

کد خبر : 65021
تاريخ ثبت خبر : 27 اسفند 1396
ساعت بارگزاری خبر : 11:28
برچسب‌ها:, ,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)