اراده‌ای برای بین‌المللی شدن دانشگاه در کشور وجود ندارد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، محمد حسینی مقدم عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات با اشاره به اینکه در نگارش کتاب «دانشگاه ایرانی در سپهر بین‌المللی» از دستاوردهای یک دهه سیاست‌پژوهی و تجربه اجرایی محقق در حوزه آموزش عالی بهره برداری شده، در ادامه مطرح کرد: تجربه اجرایی در اداره امور بین‌الملل، جذب دانشجویان غیرایرانی و آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان برای بنده روشنگر آن است که یکی از الزامات جهان شمول توسعه آموزش عالی برای رسیدن به موقعیت مناسب بین المللی دانشگاه بین‌المللی‌شدن است.

وی افزود: تلاش صورت گرفته در اثر مذکور معطوف به آن بوده که به این پرسش پاسخ داده شود که چگونه می توان دانشگاه بین المللی داشت؟ برای پاسخ به این سوال تلاش شد تا بین المللی شدن و یا نشدن به مثابۀ فرایند مشخص شود. دانشگاه بین المللی الزاماً محدود به ارائه آموزش‌ها به زبان انگلیسی و یا حضور دانشجویان خارجی نمی‌شود. ما برای رسیدن به جواب این پرسش مقایسه‌ای تطبیقی در رویکردها، راهبردها و دستاوردهای این حوزه در ایران، خاورمیانه و جنوب غرب آسیا و سایر کشورهای منتخب انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم برای تحقق این موضوع به شرحی در سند چشم انداز کشور تصویرپردازی شده برسیم باید الزامات و برنامه هایی را رعایت کنیم که همانطور که اشاره شد برخی از آنها جهان‌شمول بوده و غیرقابل اجتناب هستند و برخی ملی، محلی و اقتضائی هستند.

بین المللی شدن آموزش عالی دارای ویژگی های جهان شمول است و یکی از مهم ترین آنها ایجاد فضای بین فرهنگی و بین المللی در دانشگاه و پژوهشگاه است

حسینی مقدم اضافه کرد: این برنامه ها در طیفی از ساختارهای ملموس و عینی و غیرملموس قابل دسته بندی هستند. برای رسیدن به جایگاه برتر در آموزش عالی باید زیرساخت های رفاهی، آموزشی و پژوهشی به عنوان وجوه ملموس و زیرساخت‌های فرهنگی به عنوان وجوه ناملموس را گسترش دهیم. اجازه دهید مثالی مطرح تا مصداق زیرساخت‌های گفته شده مشخص شود. برای نمونه درنظر گرفتن ذائقه دانشجویان خارجی برای غذا به عنوان یکی از جلوه‌های زیرساخت های رفاهی و تعامل عادی کارکنان علمی، پشتیبانی و دانشجویان  با افراد دارای ملیت‌ها، ادیان و نژادهای متفاوت جلوه‌ای از زیرساخت‌های فرهنگی است.

وی تصریح کرد: شکل گیری زیرساخت های فرهنگی بین المللی شدن آموزش عالی نیاز به برنامه و تمرین دارد تا تفاوتی در نوع نگاه ما با دانشجویان و محققان غیر ایرانی وجود نداشته باشد و این موضوع در کتاب «دانشگاه ایرانی در سپهر بین المللی» به شکل خاص مورد توجه قرار گرفته است.

وی با اشاره به ویژگی های بین المللی شدن آموزش عالی گفت: بین المللی شدن آموزش عالی دارای ویژگی های جهان شمول است و یکی از مهم ترین آنها ایجاد فضای بین فرهنگی و بین المللی در دانشگاه و پژوهشگاه است به طوری که دانشجویان محققی که از کشورهای دیگر به ایران برای تحصیل یا پژوهش می آیند بتوانند حیات اجتماعی مطلوب خود را داشته باشند همان طور که ما انتظار داریم دانشجوی ایرانی در سایر کشورها نیز بتواند سبک زندگی و حیات اجتماعی خود را داشته باشد. بنابراین باید به تفاوت ها احترام بگذاریم.

این نویسنده افزود: دوم اینکه دانشگاه دارای کارکرد آموزشی، پژوهشی، فناورانه و مشاوره ای است. دانشگاه برای دستیابی به موقعیت برتر ملی و بین‌المللی باید بتواند در این کارکردها به شکل بین المللی عمل کند. برای مثال ما در کشور با بحران‌های زیست‌ محیطی متفاوتی رو به رو هستیم که در بسیاری از آنها با کشورهای همسایه مشترک هستیم و می توانیم در چنین موضوعاتی با دانشگاه‌ها یا مراکز تحقیقاتی این کشورها برنامه‌های آموزشی و پژوهشی متنوعی تعریف و اجرا کنیم و از دستاوردهای چنین برنامه‌هایی در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی بهره‌برداری کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ما دارای دانشگاه بین المللی در کشور هستیم گفت: با توجه به بررسی های انجام گرفته به زعم بنده دانشگاه بین المللی در داخل کشور وجود ندارد که توانسته باشد کارکردهای آموزشی، پژوهشی و فناورانه را با ماهیت بین‌المللی و بین‌فرهنگی تعریف شده باشد.

وی در ادامه تأکید کرد: این موضوع نافی تجربه‌های ارزشمند افراد حقیقی یا حقوقی داخل و خارج از کشور برای تحقق برخی دستاوردهای علمی و فناورانه بین‌المللی نیست اما این دستاوردهای فردی به جریان اصلی در کشور تبدیل نشده است.

پروتکل های پیش برنده مراودات بین المللی در دانشگاه ما شکل نگرفته است. دلیل آن هم روشن است زیرا وقتی دانشگاه در فضای رقابت نباشد تلاشی برای گسترش ارتباطات و مراودات جدید در داخل و خارج کشور انجام نمی‌دهد

حسینی مقدم در بررسی چرایی کندی آهنگ بین‌المللی‌شدن آموزش عالی در کشور گفت: معتقدم  اراده ای برای بین المللی شدن دانشگاه در نظام حکمرانی علم و فناوری شکل نگرفته است. دلیل اهمیت این موضوع نیز ریشه در نظام تاریخی توزیع قدرت و ثروت در کشور دارد به این معنی که فرایند سیاست‌گذاری و اجرای امور حرکتی از بالا به پایین است و از این رو اراده نظام سیاسی نقش تعیین ‌کننده‌ای در این مسیر دارد. در نبود چنین اراده‌ای باید تصریح کرد که دانشگاه های ما ضرورتی برای ابتکار و نوآوری نمی بینند؛ به عبارت روشن تر دانشگاه های ما با یکدیگر در رقابت نیستند و عموم دانشگاه‌های تراز اول کشور همچنان به درآمدهای دولتی وابستگی حیاتی دارند.

حسینی مقدم ادامه داد: به تبع مسائل گفته شده پروتکل های پیش برنده مراودات بین المللی در دانشگاه ما شکل نگرفته است. دلیل آن هم روشن است زیرا وقتی دانشگاه در فضای رقابت نباشد تلاشی برای گسترش ارتباطات و مراودات جدید در داخل و خارج کشور انجام نمی‌دهد.

حسینی مقدم در ادامه بیان کرد: تجربه بیان گر آن است که هر گاه حکمرانی کشور اراده کرده تا موضوعی در تراز بین‌المللی مطرح شود موفق شده است. مثلا برای وضعیت فوتبال یا والیبال کشور عزمی ملی برای مطرح شدن در تراز جهانی و بین‌المللی صورت گرفته است. در باشگاه‌های داخلی بازیکنان غیرایرانی به راحتی جذب می‌شوند و بازیکنان ایرانی به راحتی در باشگاه‌های غیرایرانی مشغول به بازی می‌شوند. در تیم ملی مربی غیرایرانی جذب می‌شود و کار هدایت تیم ملی را مطابق میل و سلیقه خود پیش می‌برد.

وی ادامه داد: ما چنین عزم و اراده‌ای را در نظام آموزش عالی کشور نمی‌بینیم. این موضوع دلایل متفاوت دارد که تلاش شده در کتاب دانشگاه ایرانی در سپهر بین‌المللی برخی از آنها از منظر آینده‌اندیشی بررسی شود.

وی در پایان با اشاره به ویژگی کتاب دانشگاه ایرانی در سپهر بین المللی گفت: در این کتاب با استفاده از داده‌های قابل دسترس در سطح ملی و میز تجربه زیسته محقق، وضعیت بین المللی شدن آموزش عالی بررسی شده است ضمن اینکه در این کتاب شاید برای اولین بار با رویکرد میان رشته ای آینده پژوهی موضوع بین المللی شدن آموزش عالی به عنوان یکی از نیروهای پیشران شکل دهنده به آینده دانشگاه توجه شده است و تلاش شده ابتکار و نوآوری عمل در آثار مرتبط با آموزش عالی مطرح شود.

انتهای پیام/